Opublikowano: marzec 2014

Jak krok po kroku opracować IPET?

Opracował: Adam Krasnosielski, pedagog, psycholog w trakcie doktoratu

Podstawa prawna:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 414),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532 ze zm.).

Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych uczniów wraz z ich pełnosprawnymi rówieśnikami ma już stosunkowo długą historię. W tym roku mija 25 lat, od kiedy w jednym z warszawskich przedszkoli utworzono pierwszą grupę integracyjną. Stopniowo, ale systematycznie taka forma kształcenia stała się coraz bardziej popularna w całej Polsce. Wraz z nowym systemem nauczania pojawiły się jednak nowe wyzwania, z jakimi muszą poradzić sobie nauczyciele. Jednym z nich jest praca z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Na szczęście w sprostaniu tym wymaganiom pomaga szereg przepisów prawnych, zapewniających wsparcie uczniom, ich rodzicom i nauczycielom.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którą proponuje państwo, jest bardzo istotna. Mimo jej zalet przepisy prawne obowiązujące w Polsce gwarantują organizowanie jej tylko w przedszkolach publicznych. Oznacza to, że placówki niepubliczne nie muszą udzielać tego typu wsparcia swoim podopiecznym. Wyjątkiem są przedszkola niepubliczne, które mają uprawnienia przedszkoli publicznych lub o takie uprawnienia się starają. W przypadku pozostałych placówek organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej, mimo że nie jest obowiązkowa, stanowi dobrą praktykę.

Jednym z najważniejszych rodzajów pomocy, jaką proponują przepisy prawne, są indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne (popularnie przez nauczycieli zwane IPET-ami). Ich niewątpliwą zaletą jest wysoka szczegółowość przekładająca się na skuteczną pomoc dziecku. Zawierają one dokładny zapis całej procedury niwelowania trudności wynikających ze specjalnych potrzeb edukacyjnych.

Niestety w praktyce okazuje się, że w wielu przedszkolach nauczyciele mają problem z prawidłowym skonstruowaniem takich programów. Efektem tego jest ich duża ogólnikowość, pomijanie istotnych elementów i brak rzeczywistych, szczegółowych wskazówek przydatnych w pracy z uczniem, rodzicami, nauczycielami, specjalistami, a także innymi instytucjami czy organizacjami. Przeszkodą są tu zapewne dość szybko zmieniające się przepisy prawne dotyczące zasad tworzenia takich programów i fakt, że osoby zajmujące się budową IPET-ów nie są na bieżąco z tymi regulacjami. Inną przyczyną trudności w pełnym i dokładnym uzupełnieniu tworzonego dokumentu jest brak praktycznego doświadczenia młodych pedagogów oraz powielanie przez nich błędnych wzorców współpracującej z nimi starszej kadry.

Biorąc pod uwagę powyższe, przedstawiamy zasady, którymi należy się kierować, aby prawidłowo opracować i dostosować do potrzeb danego dziecka taki program.

Krok 1 – dla kogo IPET?

Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne mogą być sporządzone wyłącznie dla dzieci mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Należą do nich jedynie trzy grupy uczniów. Pierwszą stanowią osoby niepełnosprawne:

• ruchowo (w tym z afazją), np. poruszające się na wózku, za pomocą kul, z dziecięcym porażeniem mózgowym,