OPUBLIKOWANO: 29 CZERWCA 2018

Kontrola czasu pracy nauczycieli

Opracował: Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista m.in. w zakresie prawa oświatowego, urzędnik zajmujący stanowisko kierownicze w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego, autor wielu opracowań naukowych z zakresu prawa i wykładowca akademicki. Zaktualizowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 971),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1170 ze zm.).

Kwestia czasu pracy nauczycieli oraz sposobów jego rozliczania i kontroli to źródła nieustających kontrowersji. Przez lata – zwykle na skutek braku gruntownej znajomości przepisów prawa – narosło wokół tego tematu wiele mitów, którym nierzadko ulegają też sami nauczyciele. Trzeba również przyznać, że sam prawodawca nie ułatwia sprawy, wykazując się pewną niekonsekwencją, która niestety wzmacnia wątpliwości związane z pytaniem o czas pracy nauczyciela.

Zadaniowy czy normowany czas pracy?

W rozważaniach o czasie pracy nauczycieli wątpliwości muszą się pojawić już przy kwestii podstawowej, a mianowicie: czy czas pracy nauczyciela jest czasem normowanym, czy też raczej zadaniowym. Przede wszystkim trzeba zacząć od zdefiniowania, czym w ogóle jest czas pracy.

Ponieważ Karta nauczyciela nie wprowadza żadnej definicji legalnej tego pojęcia, należy się odwołać do przepisów powszechnego prawa pracy – do art. 128 § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Oznacza to, że pracuje się nie tylko w momencie wykonywania czynności będących istotą umówionej pracy, ale w każdym czasie pozostawania w dyspozycji pracodawcy. Wspomnieć też trzeba, że do czasu pracy zalicza się także przynajmniej 15-minutową przerwę, gwarantowaną przepisem art. 134 k.p. każdemu pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, jak i przerwy przysługującej w świetle art. 187 k.p. pracownicy karmiącej dziecko piersią.

Wracając do kwestii systemu czasu pracy nauczyciela, to art. 42 ust.1 KN wyznacza tygodniową normę czasu pracy, która jest zgodna z tym, co ustanowiono w powszechnym prawie pracy, i wynosi 40 godzin tygodniowo. Jednakże kolejne przepisy nauczycielskiej pragmatyki wyznaczają szczegółowo zadania nauczyciela, które obowiązany jest on realizować w ramach wspomnianej normy czasu pracy. I tak nauczyciel zobowiązany jest w pierwszej kolejności realizować zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz. W ramach tychże zajęć nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej zobowiązany jest także uczestniczyć w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego.