Formy promocji zdrowego żywienia w przedszkolu
Opracowała: Małgorzata Fejfer, dietetyczka, doktorantka w Katedrze Higieny Żywienia Człowieka na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu Człowieka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
Według najnowszych danych w krajach europejskich jedno na czworo dzieci charakteryzuje się nadmierną masą ciała. Nadwaga i otyłość wśród najmłodszych stały się istotnym zagadnieniem zdrowia publicznego również w Polsce. Aby przeciwdziałać rozpowszechnianiu się tego problemu, należy już od najwcześniejszych lat dziecka kształtować jego racjonalne zachowania żywieniowe, jednocześnie zachęcając do podejmowania codziennej aktywności fizycznej. Wydaje się więc, że placówka przedszkolna jest idealnym miejscem do prowadzenia tego rodzaju działań. Pozwolą one na ukształtowanie żywieniowych upodobań dziecka, przynosząc mu wymierne korzyści w dalszym życiu.
Dlaczego warto
Aby umotywować i poprzeć dowodami konieczność działania, należy rozpocząć od nakreślenia konsekwencji wynikających z nadwagi i otyłości wśród najmłodszych. Jak wskazują dane, dzieci o masie ciała wyższej w stosunku do rówieśników częściej chorują na cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, złą tolerancję glukozy i astmę. Ponadto istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości będą narażone na choroby układu krążenia, cukrzycę lub inne schorzenia przewlekłe. Jednocześnie częstym problemem wśród otyłych najmłodszych jest obniżone poczucie własnej wartości, złe samopoczucie psychiczne, zaburzenia psychosomatyczne oraz obniżona jakość życia. Istnieją dowody, że dzieci z nadwagą i otyłością w wieku szkolnym częściej padają ofiarami przemocy niż ich zdrowi rówieśnicy. Prawidłowe żywienie i aktywność fizyczna mają wpływ na zdolności poznawcze dzieci oraz ich predyspozycje do nauki.
Wszystkie powyższe konsekwencje powinny stać się czynnikami motywującymi do działania zarówno personel placówki, jak i rodziców. Trzeba bowiem pamiętać, że nawet najcięższa praca włożona w edukację dziecka nie przyniesie zamierzonych efektów, jeżeli przedszkole i rodzice nie obiorą tego samego kierunku działania ani nie będą z sobą współpracować. Aby tak się stało, należy edukować nie tylko uczęszczające do przedszkola maluchy, lecz także ich rodziców.
Strategie zapobiegawcze
Wyróżnia się cztery podstawowe strategie, które w skuteczny sposób mogą zapobiec nadmiernej masie ciała u dzieci, jak również umożliwią jej zmniejszenie, jeżeli zaistnieje taka konieczność:
- Codzienna aktywność fizyczna – przynajmniej godzina dziennie, a u starszych dzieci dwie godziny intensywnych ćwiczeń w tygodniu. Przykładem takiej aktywności organizowanej w przedszkolu może być spacer, gry zespołowe, aktywna zabawa, „praca” w przedszkolnym ogródku, taniec lub proste ćwiczenia sportowe.
- Zbilansowana dieta – z odpowiednią podażą kalorii i proporcją makroskładników: białka, tłuszczu oraz węglowodanów.
- Codzienne spożywanie śniadań, złożonych np. z pełnoziarnistego pieczywa, jogurtu naturalnego z musli, owoców i warzyw – zapobiega pojadaniu w ciągu dnia przekąsek i produktów o niskiej wartości odżywczej. Śniadanie jako najważniejszy posiłek dnia jest źródłem energii, sprzyja koncentracji oraz dobremu samopoczuciu.
- Regularne spożywanie posiłków o stałych porach – zapobiega pojadaniu pomiędzy posiłkami, w szczególności wysokokalorycznych przekąsek.
