Zabawa to podstawa – edukacyjna rola zabawy w żłobku

Opracowała: Katarzyna Hordziejewicz, pedagog, dyrektor prywatnego żłobka i przedszkola, dyrektor biura Stowarzyszenia Żłobków Niepublicznych ProRodzina, zastępca przewodniczącej Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia Przedszkoli Niepublicznych

Dorośli bardzo często bagatelizują funkcję zabawy w życiu małego dziecka. A przecież jest to jego podstawowa aktywność. To dzięki niej uczy się i rozwija. Każdy żłobkowicz powinien mieć odpowiednio dużo czasu na swobodne zabawy zarówno samodzielne, jak i z rówieśnikami. Trzeba pamiętać o tym, że zabawa musi być dobrowolna, nikogo nie można do niej zmusić. Ważna jest również rola opiekuna w jej organizowaniu.

Jak uczą się małe dzieci?

Dzieci uczą się od momentu narodzin, a wiele wskazuje też na to, że nawet wcześniej. Od samego początku są otwarte, ciekawe świata. Nie potrafią jeszcze przewidzieć konsekwencji swoich działań, więc przyswajają wiedzę metodą prób i błędów.

Co ważne, małe dzieci uczą się przez cały czas – bawiąc się z rówieśnikami, jedząc, ubierając się, wykonując najprostsze codzienne czynności. Należy pamiętać, że dla maluchów wszystko jest nowe i fascynujące. W naturalny sposób potrzebują kontaktu z drugim człowiekiem, więc najchętniej i najłatwiej uczą się tego, co ma związek z innymi ludźmi. Badania dowodzą, że tak bardzo im zależy na kontaktach społecznych, że aż 75 proc. konfliktów są w stanie rozwiązać same, bez ingerencji dorosłych.

Warto podkreślić, że dzieci przyswajają wiedzę wtedy, kiedy czują się bezpieczne, a ich pomysły są traktowane poważnie i z szacunkiem. Stworzenie w żłobku domowej i przyjaznej atmosfery to pierwsze i najważniejsze zadanie każdego opiekuna. Bez tego niemożliwa jest dalsza praca z podopiecznymi.

Dzieci w wieku żłobkowym uczą się ręką, sercem i głową… czyli pochłaniają świat wszystkimi zmysłami. W badaniu otoczenia są bardzo aktywne i potrzebują środowiska inspirującego i stymulującego do dalszego rozwoju. Przestrzeń, w której przebywają, powinna być zaprojektowana w taki sposób, by każdy maluch mógł w niej bezpiecznie eksplorować świat, bawić się z rówieśnikami, a jeśli ma na to ochotę, chwilę odpocząć i odizolować się od innych.

Warunki do zabawy

Podstawową formą aktywności dzieci jest swobodna zabawa. Dorośli zbyt poważnie traktują zabawę, narzucają reguły, zasady. Kiedy coś się rozleje, pobrudzi, są niezadowoleni. Tymczasem maluchom należy dać więcej swobody w poznawaniu świata. Rolą opiekuna jest towarzyszenie dziecku, bycie przewodnikiem, zapewnienie bezpieczeństwa i dostarczenie materiałów do zabaw. Ono samo powinno decydować, czym chce się bawić, jak długo i w jaki sposób.

Wszystkie rzeczy, które nie stanowią dla dzieci zagrożenia, powinny być im udostępnione tak, by mogły je poznać i bawić się nimi. Ważne jest, by dorosły aranżował przestrzeń na tyle ciekawą, by maluchy z chęcią badały i poszukiwały nowych rozwiązań. Rzeczy najbardziej „realistyczne”, takie jak kasztany, fasola, woda, piach, zawsze będą najbardziej absorbującą zabawką.