OPUBLIKOWANO: GRUDZIEŃ 2013
ZAKTUALIZOWANO: 4 SIERPNIA 2017

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły niebędącego nauczycielem

Opracował: dr Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa oświatowego

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 11891 ze zm.),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. z 2009 r. Nr 184 poz. 1436 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2015 r. poz. 1270),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2035).

Zdecydowaną większością polskich szkół i placówek oświatowych kierują czynni nauczyciele. Nie oznacza to jednak, że fotel dyrektora szkoły jest zarezerwowany z mocy prawa wyłącznie dla osób legitymujących się kwalifikacjami pedagogicznymi, przeciwnie, w roli menadżerów w oświacie mogą sprawdzić się także osoby, które nie wykonują zawodu nauczyciela.

Na gruncie Ustawy Prawo oświatowe zasadą jest, że szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora. Tak stanowi wprost art. 62 ust. 1, ale kolejny ustęp tego samego artykułu wprowadza zastrzeżenie, zgodnie z którym szkołą lub placówką może również kierować osoba niebędąca nauczycielem, powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

Niezależnie od tego, czy ktoś posiada kwalifikacje pedagogiczne, czy też nie, droga do objęcia kierownictwa nad szkołą wiedzie przez konkurs, w którym trzeba przede wszystkim wykazać, że spełnia się wymogi określone dla tego stanowiska przez przepisy Rozporządzenia MEN w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek. Oczywiście prawodawca uwzględnił w przepisach szczegółowych dopuszczenie do stanowiska dyrektora także osób, które nie mają uprawnień pedagogicznych i dlatego też wymogi formalne zostały zróżnicowane. Od osoby, która nie jest nauczycielem, wymaga się:

• posiadania obywatelstwa polskiego, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej,
• ukończenia studiów magisterskich,
• posiadania co najmniej pięcioletniego stażu pracy, w tym dwuletniego na stanowisku kierowniczym,