OPUBLIKOWANO: GRUDZIEŃ 2013

Dyrektor przedszkola jako prawodawca – prawo wewnątrzprzedszkolne w praktyce

Opracował: dr Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista m.in. w zakresie prawa oświatowego, urzędnik zajmujący stanowisko kierownicze w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego, autor wielu opracowań naukowych z zakresu prawa i wykładowca akademicki

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.),
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. z 2002 r. Nr 100 poz. 908).

Prawo wyznacza ramy funkcjonowania wszystkich podmiotów. Ponieważ prawodawca zakresem swych regulacji nie może obejmować wszystkich aktywności, w wielu obszarach ogranicza się do formułowania wyłącznie najistotniejszych reguł, pozostawiając jednocześnie wiele spraw do określenia innym, upoważnionym do tego podmiotom. Nie inaczej jest w przypadku placówek oświatowych – choć ich działalność w dużej mierze zależy od przepisów powszechnie obowiązujących, to jednak ich ład wewnętrzny kształtowany jest w oparciu o akty prawotwórcze organów wewnętrznych.

Akty prawa wewnętrznego

Wspomniane wyżej akty wewnętrzne ustalają w głównej mierze stosunki panujące wewnątrz przedszkola. Taki właśnie sposób postrzegania prawotwórczej roli organów placówki oświatowej prezentowany jest w literaturze prawniczej, jak i w orzecznictwie sądowym. Warto tu wskazać, że w Uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1992 r. (III AZP 30/92) stwierdzono, że:

„Szkoły i przedszkola w strukturze administracji publicznej stanowią przykład szczególnego typu jednostek organizacyjnych, bo są one zaliczane do zakładów administracyjnych, a więc takich jednostek organizacyjnych, które są powołane do prowadzenia działalności niegospodarczej na rzecz osób będących użytkownikami zakładu. Jednym z elementów charakteryzujących zakład administracyjny jest tzw. władztwo zakładowe, przejawiające się w rozstrzyganiu w sprawach dopuszczania do korzystania z usług zakładu, w określeniu obowiązków użytkowników oraz w możliwości pozbawienia użytkownika usług zakładu, jeżeli nie respektuje on zasad korzystania z tych usług. Czynności władcze kierownictwa zakładu są realizowane w trybie administracyjnym z wykorzystaniem w wielu przypadkach formy indywidualnego aktu administracyjnego, a także aktów o charakterze regulaminowym, obowiązujących w zakładzie”.

Akty o charakterze regulaminowym należą do szerszego zbioru aktów wewnętrznych o charakterze generalnym, a więc takich, które zawierają normy odnoszące się do sfery praw i obowiązków pracowników przedszkola, wychowanków korzystających ze świadczeń udzielanych przez placówkę, a pośrednio także rodziców tych dzieci.

Statut jako akt ustrojowy przedszkola

Nie ulega wątpliwości, że najważniejszym aktem wewnątrzprzedszkolnego prawa jest statut. Biorąc pod uwagę zawartość merytoryczną statutu przedszkola, którą w przypadku publicznej placówki tego typu wyznacza art. 60 ust. 1 Ustawy o systemie oświaty, użycie przez ustawodawcę nazwy „statut” w stosunku do aktu nadawanego przez organ prowadzący (osobę prowadzącą) przedszkole jest jak najbardziej trafne.