OPUBLIKOWANO: LUTY 2011

ZAKTUALIZOWANO: SIERPIEŃ 2013

Standardy kontroli zarządczej – środowisko wewnętrzne

Opracował: Michał Łyszczarz, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 97 poz. 674 ze zm.),
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. Nr 223 poz. 1458 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. z 2009 r. Nr 50 poz. 400),
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych, placówek kształcenia artystycznego i placówek doskonalenia nauczycieli (Dz.U. z 2011 r. Nr 224, poz. 1345),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1050),
• Komunikat Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF z 2009 r. Nr 15 poz. 84),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1538),
• Komunikat Nr 3 Ministra Finansów sprawie szczegółowych wytycznych w zakresie samooceny kontroli zarządczej dla jednostek sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF. z 2011 r. Nr 2 poz. 8 i 9)
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 czerwca 2013 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli szkół artystycznych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2013 r. poz. 819).

Środowisko wewnętrzne to pierwszy z elementów kontroli zarządczej określonych w standardach kontroli zarządczej, opublikowanych przez Ministra Finansów 16 grudnia 2009 r. W odniesieniu do tej grupy standardy stwierdzają, że właściwe środowisko wewnętrzne w sposób zasadniczy wpływa na jakość kontroli zarządczej. W ramach środowiska wewnętrznego wyróżniamy:

• przestrzeganie wartości etycznych,
• kompetencje zawodowe,
• strukturę organizacyjną,
• delegowanie uprawnień.

Te 4 elementy w jednostce organizacyjnej, jaką jest szkoła, składają się razem na środowisko wewnętrzne. Można tu jednak zauważyć, że standardy kontroli zarządczej wskazują jedynie stan pożądany, tzn. określają cechy, jakimi powinno się charakteryzować środowisko wewnętrzne jednostki oświatowej, nie podając jednak sposobu, w jaki należałoby ów stan osiągnąć.

Przykładowo w ramach przestrzegania wartości etycznych standardy wskazują, że osoby zarządzające i pracownicy powinni być świadomi wartości etycznych przyjętych w jednostce i przestrzegać ich przy wykonywaniu powierzonych zadań. Osoby zarządzające powinny wspierać oraz promować przestrzeganie wartości etycznych, dając dobry przykład codziennym postępowaniem i podejmowanymi decyzjami. Ze standardów nie wynika, w jaki sposób należy ten stan osiągnąć, nie ulega jednak wątpliwości, że pracownicy szkoły powinni zostać poinformowani, jakie wartości etyczne są u danego pracodawcy promowane, przy czym akt, procedura, przekazująca pracownikom wymagane postawy etyczne  może mieć dowolną nazwę, lecz forma kodeksu jest najpowszechniejszą.

Przy ustalaniu sposobu przekazywania pracownikom wartości etycznych obowiązujących w danej szkole, posiłkować się można wytycznymi do samooceny kontroli finansowej opublikowanymi przez Ministerstwo Finansów w 2007 r.