OPUBLIKOWANO: LISTOPAD 2013

ZAKTUALIZOWANO: MAJ 2014

Kontrola kuratora oświaty w przedszkolu niepublicznym

Opracował: Wojciech Wasielewski, pracownik kuratorium oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2009 r. Nr 168 poz. 1324 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1207),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977).

Organ właściwy do wykonywania nadzoru pedagogicznego nad przedszkolami niepublicznymi został określony w art. 31 ust. 1 pkt 1 Ustawy o systemie oświaty. Przepis ten zobowiązuje kuratora oświaty m.in. do sprawowania nadzoru pedagogicznego nad publicznymi i niepublicznymi szkołami i placówkami. „Szkoła” w rozumieniu art. 3 uso. oznacza także „przedszkole”. Ponownie nadzór pedagogiczny w odniesieniu do szkół i placówek niepublicznych został określony w art. 89 uso. – sprawują go właściwi kuratorzy oświaty.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 33 ust. 1 uso. nadzór pedagogiczny polega na:

1. ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkół, placówek i nauczycieli,
2. analizowaniu i ocenianiu efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek,
3. udzielaniu pomocy szkołom, placówkom i nauczycielom w wykonywaniu ich zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych,
4. inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych.

Z kolei art. 33 ust. 2 ww. Ustawy określa, że nadzorowi pedagogicznemu podlega w szczególności:

1. zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami,
2. realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania,
3. przestrzeganie zasad klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki,
4. przestrzeganie statutu placówki,
5. przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach,
6. zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Ustawa o systemie oświaty nie rozstrzyga wprost, które z ww. zadań organu nadzoru pedagogicznego odnoszą się do przedszkoli niepublicznych. Z całą pewnością można stwierdzić, że w związku z wymaganiami określonymi w art. 82 ust. 2 pkt 4 uso. kurator oświaty ma obowiązek kontrolowania przestrzegania przez przedszkole niepubliczne zapisów statutu. Zatem nadzór pedagogiczny wobec przedszkoli niepublicznych wynikający z realizacji art. 33 ust. 1 pkt 2 uso. polega m.in. na ocenie zgodności działalności placówki z zapisami zawartymi w jej statucie. Artykuł 84 ust. 2 precyzuje, co powinien zawierać statut przedszkola niepublicznego:

1. nazwę, typ lub cel placówki oraz jej zadania,
2. osobę prowadzącą,
3. organy placówki oraz zakres ich zadań,
4. organizację placówki,
5. prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów placówki, w tym przypadki, w których dziecko może zostać skreślone z listy wychowanków,
6. sposób uzyskiwania środków finansowych na działalność placówki,
7. zasady przyjmowania uczniów do placówki.

Warto podkreślić, że kurator oświaty kontroluje wyłącznie zgodność ze statutem podejmowanych w przedszkolu niepublicznym działań, nie kontroluje natomiast samego statutu, przepis art. 84 uso. nie przewiduje bowiem takiej możliwości. Zadanie to na podstawie art. 82 ust. 4 uso. przypisano organowi prowadzącemu ewidencję placówek niepublicznych, czyli, odpowiednio, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Podczas kontroli wizytator może również sprawdzić zgodność funkcjonowania przedszkola niepublicznego z innymi aktami prawa wewnętrznego. Oprócz statutu zaliczamy do nich:

• zarządzenia organu prowadzącego przedszkole niepubliczne,
• regulaminy obowiązujące w przedszkolu,
• zarządzenia dyrektora przedszkola.

Organ nadzoru z pewnością zbada też obowiązek przestrzegania przez przedszkole niepubliczne praw dziecka i praw ucznia oraz obowiązek upowszechniania wiedzy o tych prawach. Zobowiązanie to wynika zarówno z zapisów Konstytucji RP, jak i umów międzynarodowych. Preambuła do Ustawy o systemie oświaty określa jednoznacznie, że oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami określonymi w Konstytucji RP, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o prawach dziecka.

W przedszkolu niepublicznym obowiązują przepisy Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.