STAN PRAWNY NA 16 CZERWCA 2025

Przepływ informacji dotyczących wychowanków przedszkola przebiega na wielu płaszczyznach i w wielu różnych sytuacjach. Przedszkole ma zatem przy przetwarzaniu takich informacji do czynienia zarówno z kwestiami organizacyjnymi, jak i interesami innych osób, takich jak rodzice (nieraz ze sobą skłóceni), opiekunowie czy nawet dziennikarze.

W jaki sposób przedszkole może sprawdzić, czy osoba chcąca uzyskać informacje ma do tego prawo? Czy placówkę należy powiadomić o sytuacji rodzinnej dziecka? Czy rodzic ma prawo zabronić przekazywania określonych informacji na temat swojego dziecka? Poniżej zamieszczono zestaw najważniejszych pytań i odpowiedzi dotyczących sytuacji, które najczęściej można zaobserwować w kontekście działalności przedszkola w związku z omawianym tematem.

Czy przedszkole może udzielać wszystkich informacji o dziecku rodzicom po rozwodzie?

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym każdy rodzic ma prawo i obowiązek wykonywać władzę rodzicielską, jeżeli przysługuje ona obojgu (art. 97 § 1 k.r.o.). Jak natomiast stanowi § 2 tego przepisu, o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w przypadku braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Stosownie do art. 98 § 1 k.r.o. rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

Przepisy te zasadniczo obowiązują także po rozwodzie, co oznacza, że oboje rodziców mają zasadniczo jednakowe prawo do określonego zakresu informacji. Jednak art. 58 § 1 k.r.o. stanowi, że w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga m.in. o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Przy braku takiego porozumienia sąd rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 58 § 1a k.r.o.).

Przedszkole musi respektować powyższe przepisy, przez co należy rozumieć respektowanie zarówno praw obojga rodziców, jak i wyroków ograniczających władzę rodzicielską. Rodzic z ograniczoną władzą rodzicielską może więc nie mieć prawa do uzyskania od przedszkola żadnych lub niektórych informacji o dziecku, a ograniczenie to wynika ze stosownych orzeczeń. Przedszkole może wejść w posiadanie takiego orzeczenia w sytuacji, gdy jeden z rodziców dostarczy taki dokument do przedszkola. Placówka powinna zweryfikować oświadczenie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej na podstawie takiego orzeczenia. Podstawa do ograniczenia udzielania informacji w związku z powyższym stanem prawno-rodzinnym może wynikać również z informacji uzyskanych przez przedszkole z innych źródeł (np. informacji od dziecka, informacji od dziadków lub rodziców innych dzieci). Niemniej, przedszkole – przed powzięciem decyzji o ograniczeniu udzielania informacji – powinno wejść w posiadanie kopii dokumentu, który stanowi podstawę ograniczenia władzy danego rodzica. Można otrzymać oryginał do wglądu, a w aktach pozostawić kopię zanonimizowaną w zakresie informacji zbędnych z punktu widzenia przedszkola. Na podstawie tego dokumentu można wywnioskować, czy i jakich informacji można udzielać rodzicowi o ograniczonych prawach. O tym ograniczeniu powinien wiedzieć personel przedszkola, przy czym zakres udzielonych mu informacji powinien być adekwatny do zadań danej osoby. Przykładowo, każda opiekunka powinna zasadniczo wiedzieć, że jeden z rodziców danego dziecka nie może się do niego zbliżać, ale już niekoniecznie powinna być wtajemniczona co do ograniczonego prawa danego rodzica dotyczącego decydowania o udziale dziecka w dodatkowych zajęciach przedszkolnych. Dlatego każde takie ograniczenie władzy rodzicielskiej należy rozpatrywać indywidualnie.

Ważne! Przedszkole nie odpowie za udostępnienie informacji nieuprawnionemu rodzicowi, jeśli nie miało podstaw, aby stwierdzić, że ograniczono władzę rodzicielską w zakresie pozyskiwania tych informacji.

W jaki sposób przedszkole może zweryfikować, czy osoba chcąca uzyskać informacje ma do tego prawo?

W poprzednim pytaniu udzielono informacji dotyczącej sytuacji, w której danemu rodzicowi ograniczono władzę rodzicielską, wskazując m.in. na kopię stosownego orzeczenia, z którego może pośrednio wynikać zakres ograniczeń w pozyskiwaniu informacji o dziecku. Pozostaje zatem omówić inne równie częste przypadki wnioskowania o informacje. Już na początku roku szkolnego gromadzimy dokumentację, z której np. wynika, kto jest opiekunem dziecka i kto jest uprawniony do jego odbierania czy też uzyskiwania informacji o nim. W przypadku wątpliwości co do prawa danej osoby (np. gdy ma je opiekunka odpowiedzialna za daną grupę w ramach zastępstwa) można zidentyfikować rodzica/inną upoważnioną osobę na podstawie upoważnienia i dokumentu tożsamości jednocześnie.

Ważne! Pamiętajmy, że osoba uprawniona jednorazowo lub w dłuższym okresie do odebrania dziecka z przedszkola (dziadek, inny rodzic) nie nabywa automatycznie prawa do uzyskania szerszej informacji o dziecku, np. o jego postępach w nauce. Inne osoby niż prawni opiekunowie mogą natomiast nabyć prawo do uzyskiwania informacji na podstawie udzielonego im upoważnienia, które powinno trafić do przedszkola i zawierać dane upoważnionego oraz zakres możliwych do uzyskania informacji. Takie upoważnienie najlepiej każdorazowo weryfikować pod kątem tego, czy nie zostało ono cofnięte.