Opublikowano: wrzesień 2013

Nowelizacja Ustawy o systemie oświaty z 13 czerwca 2013 r. – omówienie wprowadzonych zmian

Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 827).

Najnowsza nowelizacja Ustawy o systemie oświaty, tzw. ustawa przedszkolna, wprowadza przede wszystkim zmiany w zakresie dotowania wychowania przedszkolnego w gminach oraz w sposobie dotowania przedszkoli niepublicznych. Stanowi również próbę uporządkowania dotychczasowego sposobu organizacji systemu wychowania przedszkolnego. Świadomość planowanych zmian jest tu istotna, ponieważ daje dyrektorowi czas na odpowiednie przygotowanie kierowanej przez niego placówki.

Przekształcenie oddziałów przedszkolnych działających w szkołach

Obecnie często spotykaną formą organizacyjną wychowania przedszkolnego są tworzone w szkołach podstawowych oddziały przedszkolne. Wydaje się jednak, że nie jest ona zbyt trafiona z praktycznego punktu widzenia, wiąże się bowiem z istotną niedogodnością dla rodziców – zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę dostosowanie czasu pracy oddziału przedszkolnego do organizacji pracy szkoły podstawowej. Często zdarza się, że oddziały przedszkolne są traktowane tak jak wszystkie inne oddziały szkoły, co oznacza np. przerwę w ich funkcjonowaniu w trakcie wakacji czy innych dni wolnych od zajęć w szkole. Tego typu rozwiązania organizacyjne mogą stanowić istotną przeszkodę w dostępie do wychowania przedszkolnego, stawiając dzieci uczęszczające do „klasycznych” przedszkoli w lepszej sytuacji niż ich rówieśników z oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.

Powyższy stan zmieni wchodzący w życie 1 września 2014 r. art. 5 Ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, na podstawie którego od 1 września 2016 r. oddziały przedszkolne działające w szkołach podstawowych zostaną przekształcone w przedszkola działające w zespołach ze szkołami podstawowymi, w skład których dotychczas wchodziły. Przepis ten spowoduje zatem, po pierwsze, przekształcenie z mocy prawa dotychczasowych oddziałów przedszkolnych szkół podstawowych w przedszkola, a po drugie – połączenie nowo powstałych przedszkoli, również z mocy prawa, w zespoły ze szkołami podstawowymi, w których działały jako oddziały przedszkolne. Kolejna zmiana będzie się wiązała z powierzeniem stanowiska dyrektorskiego tak powstałego zespołu dotychczasowemu dyrektorowi szkoły podstawowej, który pozostanie dyrektorem zespołu do końca swojej kadencji. Analogicznie, nauczyciele zatrudnieni w szkole podstawowej prowadzącej dotychczas oddział lub oddziały przedszkolne staną się nauczycielami nowego zespołu.

Wobec tak utworzonych zespołów szkolno-przedszkolnych będzie miał zastosowanie art. 62 Ustawy o systemie oświaty, którego brzmienie również zostanie zmienione od 1 września 2014 r. Planowane zmiany przez dodanie do art. 62 ust. 1d i 1e zakładają umożliwienie organom prowadzącym:

• połączenia w zespół prowadzonej przez siebie szkoły podstawowej z prowadzonym przez siebie przedszkolem lub przedszkolami, mającymi siedzibę na obszarze objętym obwodem tej szkoły, a także
• umożliwienie utworzenia zespołu składającego się wyłącznie z przedszkoli pod warunkiem, że wszystkie przedszkola mają siedzibę na obszarze objętym obwodem jednej szkoły podstawowej.

Nieco inne rozwiązanie jest przewidziane w stosunku do oddziałów przedszkolnych szkół podstawowych, które w dniu wejścia w życie przepisów (1 września 2016 r.) będą działać w ramach zespołu szkół. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy przedszkolnej, przedszkole utworzone z oddziału przedszkolnego wchodzącego w skład szkoły podstawowej, wchodzącej z kolei w skład zespołu szkół, samo stanie się z mocy prawa składnikiem tego zespołu.

Należy również zauważyć, że ustawa przedszkolna przewiduje wprowadzenie specyficznych wymagań ochrony przeciwpożarowej, stosowanych wyłącznie w przypadku przedszkoli powstałych z oddziałów przedszkolnych działających przy szkołach podstawowych. Wymóg ten będzie wynikał z mającego wejść w życie 1 września 2014 r. art. 5 ust. 3 ustawy przedszkolnej, zgodnie z którym lokal, w którym jest prowadzone przedszkole utworzone z mocy prawa z oddziału przedszkolnego szkoły podstawowej, znajdujący się w użytkowanym budynku istniejącym lub jego części, powinien spełniać wymagania ochrony przeciwpożarowej zapewniające bezpieczne warunki realizacji przez przedszkole zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz pobytu dzieci i innych osób przebywających na terenie przedszkola. Warunki te zostaną określone w nowym rozporządzeniu, które będzie wydane na podstawie art. 5 ust. 6 ustawy przedszkolnej – przy czym zakładany termin wydania nowego rozporządzenia to wrzesień 2014 r. Jego wejście w życie dwa lata przed planowanym terminem przekształcenia oddziałów przedszkolnych szkół podstawowych w przedszkola ma umożliwić organom prowadzącym dostosowanie budynków lub pomieszczeń do wymagań określonych tym aktem prawnym. Należy mieć nadzieję, że resort edukacji upora się w terminie z przygotowaniem nowego rozporządzenia, nie zmuszając tym samym organów prowadzących do przeprowadzania ewentualnych remontów na ostatnią chwilę.

Zmiany w zakresie przekształcania innych form wychowania przedszkolnego