OPUBLIKOWANO: WRZESIEŃ 2013
AKTUALIZACJA: STYCZEŃ 2014
Kontrola ZUS-u w placówce oświatowej
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.),
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.),
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek (Dz.U. z 1998 r. Nr 164 poz. 1165),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz.U. z 2002 r. Nr 5 poz. 46).
Jednostki oświaty, tak jak inne podmioty będące płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, podlegają kontroli ZUS-u. Inspekcję ZUS-u określa Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z przywołaną Ustawą kontrolą może zostać objęty każdy, na kim spoczywa obowiązek zgłaszania pracowników do ubezpieczeń społecznych, obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i inne fundusze, potrącania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten dotyczy zarówno publicznych, jak i niepublicznych placówek oświatowych, w zakresie zatrudniania nauczycieli i pracowników niepedagogicznych.
Podstawa prawna i tryb przeprowadzania kontroli
Szczegółowe zasady przeprowadzania kontroli zostały zawarte w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek. Zgodnie z § 3 ww. Rozporządzenia „kontrolę płatnika składek zarządza się w drodze wydania upoważnienia do przeprowadzenia kontroli”. Wspomniane upoważnienie wydaje główny inspektor kontroli ZUS-u lub upoważnieni przez niego inspektorzy kontroli. Przed rozpoczęciem kontroli inspektor kontroli ZUS-u powinien zawiadomić placówkę o wszczęciu postępowania kontrolnego. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku jednostek oświaty zastosowania nie mają przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które regulują zasadne kwestie związane ze sposobem przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców. Regulacje prawne ww. Ustawy ustalają m.in. termin, który musi upłynąć od momentu doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli oraz maksymalny czas trwania wszystkich kontroli w danym podmiocie. Prowadzenie przedszkola lub szkoły nie jest, zgodnie z art. 83a ust. 1 Ustawy o systemie oświaty, działalnością gospodarczą, co przesądza o wyłączeniu placówek oświatowych spod zapisów Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Tym samym, w przypadku kontroli ZUS-u w szkole lub przedszkolu, zastosowanie będzie miało wspomniane Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ogólne przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W praktyce do zawiadomienia o wszczęciu postępowania kontrolnego może dojść telefonicznie na kilka dni przed rozpoczęciem inspekcji, a pismo zawiadamiające zostanie doręczone osobiście przez inspektora ZUS-u. Możliwe jest również wcześniejsze doręczenie drogą pocztową zawiadomienia za pokwitowaniem odbioru.
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli zawiera, zgodnie z § 5 ust. 1 omawianego Rozporządzenia:
- określenie inspektora lub inspektorów kontroli ZUS-u,
- przewidywany czas trwania kontroli,
- zakres kontroli,
- prawa i obowiązki kontrolowanego płatnika składek.
Po doręczeniu zawiadomienia, faktyczna kontrola u płatnika składek może rozpocząć się dopiero po okazaniu przez inspektora legitymacji służbowej oraz po dostarczeniu upoważnienia do jej przeprowadzenia.
Zgodnie z § 3 ust. 3 Rozporządzenia upoważnienie takie powinno zawierać:
- oznaczenie jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- podstawę prawną przeprowadzenia kontroli,
- imię, nazwisko i numer legitymacji służbowej inspektora kontroli Zakładu,
- nazwę lub imię i nazwisko oraz adres płatnika składek,
- termin ważności upoważnienia.
Dzień doręczenia płatnikowi składek zgodnego z przepisami upoważnienia do przeprowadzenia kontroli stanowi jednocześnie datę wszczęcia kontroli (art. 89 ust. 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Częstotliwość kontroli ZUS-u
Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek
