OPUBLIKOWANO: LIPIEC 2013
ZAKTUALIZOWANO: 20 LIPCA 2016
Awans zawodowy nauczyciela – wprowadzenie
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2013 r. poz. 393),
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
Procedura awansu zawodowego podlega ustalonym kryteriom wymagań, zawartych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Zasady awansowania nauczycieli reguluje Karta nauczyciela. W rozdziale 3a KN wyszczególniono stopnie awansu zawodowego oraz wymogi formalne, którym powinna sprostać osoba ubiegająca się o awans. Art. 9b ust. 1 KN stanowi o warunkach nadania stopnia awansu zawodowego nauczycieli, rodzajach komisji ds. awansu oraz o podmiotach uprawionych do wydania aktu jego nadania.
Zgodnie z Kartą nauczyciela i Rozporządzeniem w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli wyróżniamy następujące stopnie awansu:
- nauczyciel stażysta,
- nauczyciel kontraktowy,
- nauczyciel mianowany,
- nauczyciel dyplomowany.
Warunki awansu zawodowego
W celu uzyskania kolejnych stopni awansu należy:
- posiadać odpowiednie kwalifikacje,
- odbyć staż zakończony pozytywną oceną dorobku zawodowego,
- uzyskać pozytywny wynik postępowania przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną.
Nauczyciel rozpoczynający pracę staje się z mocy prawa stażystą i tym samym rozpoczyna karierę zawodową. Po odbyciu dziewięciomiesięcznego stażu nauczyciel stażysta przystępuje do postępowania kwalifikacyjnego przeprowadzanego w szkole, w której pracuje. Tytuł nauczyciela kontraktowego nadaje mu dyrektor szkoły na podstawie uzyskanej akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie.
Po upływie dwóch lat od uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego rozpoczyna on kolejny staż. Po kolejnych dwóch latach i dziewięciu miesiącach przystępuje do egzaminu przed komisją egzaminacyjną. Tytuł nauczyciela mianowanego nadaje mu w drodze decyzji administracyjnej organ prowadzący szkołę.
Nauczyciel mianowany, po upływie roku od otrzymania tego stopnia awansu zawodowego, rozpoczyna staż na nauczyciela dyplomowanego. Po dwóch latach i dziewięciu miesiącach przystępuje do rozmowy kwalifikacyjnej przed komisją kwalifikacyjną, która dokonuje oceny jego dorobku zawodowego. Stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego nadaje mu organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
Dyrektor szkoły może skrócić staż do roku i dziewięciu miesięcy nauczycielowi kontraktowemu (akademickiemu), który legitymuje się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej. Skrócony staż przysługuje również osobie posiadającej co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy. Takie osoby uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego. Nauczyciele akademiccy, posiadający stopień naukowy oraz legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej, z dniem nawiązania stosunku pracy w zakładzie kształcenia nauczycieli uzyskują stopień nauczyciela mianowanego (rozdział 3a art. 9a ust. 3 i 4 Karty nauczyciela).
Awans zawodowy nauczyciela – obowiązki dyrektora
Dyrektor szkoły umożliwia odbycie stażu i odpowiada za jego prawidłowy przebieg. W tym celu wyznacza opiekuna stażu (dla nauczyciela stażysty i kontraktowego), zapewnia możliwość obserwacji zajęć prowadzonych przez innych nauczycieli, w tym opiekuna, udostępnia szkolną dokumentację (np. statut, programy wychowawcze, regulamin WSO).
Jeśli plan zawodowy nauczyciela stażysty zawiera propozycje form doskonalenia zawodowego, dyrektor umożliwia mu ich realizację w zależności od potrzeb szkoły.
Ponadto dyrektor zapewnia nauczycielowi możliwość korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innych instytucji oświatowych. Do zadań dyrektora należy również zatwierdzenie projektu planu rozwoju zawodowego. Jeśli zawiera on braki lub błędy, dyrektor wskazuje je na piśmie i jednocześnie zobowiązuje nauczyciela do niezwłocznego ich uzupełnienia lub poprawienia.
Tylko za zgodą dyrektora nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego. Poza tym dyrektor, w uzasadnionych przypadkach, może zobowiązać nauczyciela do dokonania zmian w tym planie lub dokonać zmiany opiekuna jego stażu.
Po zakończeniu stażu, na podstawie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego złożonego przez nauczyciela oraz analizy dorobku zawodowego dokonanego przez opiekuna stażu, dyrektor wydaje ocenę.
Komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjne
