STAN PRAWNY NA 9 GRUDNIA 2025

W polskim systemie oświaty oprócz przedszkoli ogólnodostępnych funkcjonują także przedszkola integracyjne lub z oddziałami integracyjnymi. Jakie przepisy regulują ich działalność? Jakie warunki należy spełnić, aby prowadzić tego rodzaju placówkę?

Według art. 2 pkt 1 Prawa oświatowego, podstawowego dla funkcjonowania wszystkich placówek oświatowych aktu prawnego, system oświaty w Polsce obejmuje m.in. przedszkola integracyjne, przedszkola specjalne oraz przedszkola „zwykłe” z oddziałami integracyjnymi lub specjalnymi. Przez przedszkole integracyjne – jak wskazuje art. 4 pkt 5 tego aktu – należy rozumieć przedszkole, w którym wszystkie oddziały są oddziałami integracyjnymi. Z kolei przez oddział integracyjny należy rozumieć oddział, w którym uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczą się i wychowują razem z pozostałymi uczniami. Odział taki zorganizowany jest zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 Prawa oświatowego, czyli przepisami Rozporządzenia MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Przedszkola tego typu mogą działać zarówno jako publiczne, jak i niepubliczne. Tym ostatnim poświęcony jest niniejszy artykuł.

Jak wiadomo, nie wszystkim dzieciom dane jest cieszyć się pełnią zdrowia i sprawności fizycznej czy intelektualnej. Jednocześnie zaburzenia bądź upośledzenia funkcji biologicznych, psychicznych i społecznych z jednej strony nie mogą powodować wykluczenia ani z grupy rówieśniczej dziecka, ani ze społeczeństwa w ogóle, z drugiej zaś wymagają zaspokojenia specjalnych potrzeb także w sferze edukacji, i to od najniższego jej szczebla. Konieczność stworzenia specjalnych warunków do nauki i wychowania dla dzieci z niepełnosprawnościami nie musi jednak oznaczać izolacji od dzieci w pełni zdrowych, czego dowodzić ma właśnie model placówki integracyjnej. Idea integracji opiera się na założeniu, że dzieci z niepełnosprawnościami włączane są do grupy pełnosprawnych równolatków, a wszystkie maluchy, uczęszczając do jednego przedszkola, mają identyczne prawa i obowiązki. Zadaniem przedszkola integracyjnego jest więc integracja dzieci zdrowych i chorych, przy zapewnieniu jednym i drugim jak najlepszych warunków do rozwoju oraz przygotowania do dalszej nauki w szkole.

Urzeczywistnieniem idei integracji na najniższym etapie edukacji mogą zajmować się – jak już wspomniano wyżej – zarówno przedszkola publiczne, jak i niepubliczne, które oprócz standardowych wymogów, jakie wypełniać musi każda placówka tego typu, powinny także respektować warunki przewidziane dla kształcenia specjalnego, opisane w przepisach szczególnych. Niepubliczne przedszkole z oddziałami integracyjnymi oraz niepubliczne przedszkole integracyjne działają zatem na podstawie wpisu do ewidencji prowadzonej przez właściwą gminę, przy czym w zgłoszeniu placówki należy wskazać na jej integracyjny charakter.

Szczegółowe wymogi organizowania kształcenia i wychowania w niepublicznych przedszkolach integracyjnych, a także w niepublicznych przedszkolach ogólnodostępnych, w których działają oddziały integracyjne, określone zostały w ww. rozporządzeniu. Już z treści § 1 tego aktu można się dowiedzieć, że kształcenie w placówkach tego typu organizuje się dla dzieci z niepełnosprawnościami: niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, i z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Według § 2 natomiast kształcenie dzieci z niepełnosprawnościami organizuje się w integracji z uczniami pełnosprawnymi.

Warto w tym miejscu wyjaśnić, że przedszkola niepubliczne nie działają na zasadzie powszechnej dostępności, w związku z czym to ich organy prowadzące określają warunki rekrutacji (warunki te będą zależeć również od tego, czy dane przedszkole planuje uzyskiwać dotację oświatową w zwiększonym wymiarze). Dopuszczalne jest więc wykluczenie możliwości przyjęcia przez przedszkole niepubliczne dziecka z określonym rodzajem niepełnosprawności czy też dziecka niedostosowanego społecznie, jeśli placówka nie będzie w stanie zapewnić mu odpowiednich warunków kształcenia specjalnego.

Przedszkola integracyjne albo oddziały integracyjne w przedszkolach ogólnodostępnych, w myśl § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia, zobowiązane są zapewnić:

• realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
• warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów,