ZAKTUALIZOWANO: CZERWIEC 2018
Zatrudnianie osób niepełnosprawnych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
- Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902 ze zm.),
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.),
- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 października 2017 r. w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2103),
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22czerwca 2016 r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz (Dz.U. z 2016 r. poz. 956 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 93 ze zm.),
- Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P. z 1997 r. Nr 50 poz. 475).
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych nakazuje równe traktowanie w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z § 1 tego aktu mają one prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą też podlegać dyskryminacji. Zgodnie z pkt 6 tego przepisu oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do zatrudnienia na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga – do pracy w warunkach dostosowanych do ich potrzeb.
Status prawny pracowników niepełnosprawnych zatrudnianych w placówkach oświatowych regulowany jest nie tylko przez pragmatyki służbowe właściwe dla osób zatrudnionych w tego typu jednostkach, lecz także przez akty szczególne, właściwe wyłącznie dla tej kategorii pracowników. Niezależnie więc od tego, czy niepełnosprawnym pracownikiem jest nauczyciel zatrudniony na podstawie Karty nauczyciela, czy pracownik samorządowy zatrudniony na podstawie Ustawy o pracownikach samorządowych, w jego wypadku stosujemy również Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Uprawnienia osoby niepełnosprawnej związane z nawiązaniem stosunku pracy
Zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy, niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać z usług lub instrumentów rynku pracy na zasadach określonych w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy, niepozostająca w zatrudnieniu, może również korzystać na zasadach takich jak bezrobotni z usług określonych w Ustawie o promocji zatrudnienia, w tym szkoleń, stażu czy prac interwencyjnych. Ponadto osoba niepełnosprawna, zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 6 i 7 Ustawy o rehabilitacji, ma prawo do zwrotu kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 1, 2 i 4 Ustawy o promocji zatrudnienia, jak i prawo do finansowania kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 3 tej Ustawy. Stosownie do treści art. 45 ust. 1 Ustawy o promocji zatrudnienia „starosta może dokonywać z Funduszu Pracy przez okres do 12 miesięcy zwrotu kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub przez okres odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy”. Prawo do tego świadczenia przysługuje jednak wyłącznie w wypadku, gdy osoba niepełnosprawna spełnia łącznie następujące warunki:
- na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż lub została skierowana na zajęcia z zakresu poradnictwa zawodowego i dojeżdża do tych miejsc,
- uzyskuje wynagrodzenie lub inny przychód w wysokości nieprzekraczającej 200 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Ponadto starosta może dokonywać przez okres do 12 miesięcy zwrotu z Funduszu Pracy kosztów zakwaterowania osobie niepełnosprawnej (art. 45 ust. 2 Ustawy o promocji zatrudnienia), która spełnia łącznie następujące warunki:
- na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych poza miejscem zamieszkania w miejscowości, do której czas dojazdu i powrotu do miejsca stałego zamieszkania środkami transportu zbiorowego wynosi łącznie ponad trzy godziny dziennie,
- mieszka w hotelu lub wynajętym mieszkaniu w miejscowości lub w pobliżu miejscowości, w której jest zatrudniona, wykonuje inną pracę zarobkową, odbywa staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych,
- uzyskuje wynagrodzenie lub inny przychód w wysokości nieprzekraczającej 200 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w miesiącu, za który jest dokonywany zwrot kosztów zakwaterowania.
Starosta może również zwrócić osobie niepełnosprawnej koszt przejazdu na badania lekarskie lub psychologiczne i powrotu do miejsca zamieszkania, jeżeli została ona skierowana na nie przez powiatowy urząd pracy i dojeżdża do tych miejsc (art. 45 ust. 4 Ustawy o promocji zatrudnienia). Może być jej także zwrócony koszt przejazdu do pracodawcy i powrotu do miejsca zamieszkania w przypadku skierowania do pracodawcy, który zgłosił ofertę pracy, jeżeli jego siedziba znajduje się poza miejscem zamieszkania bezrobotnego (art. 45 ust. 3 ww. Ustawy
