Opublikowano: maj 2013

ZAKTUALIZOWANO: wrzesień 2014

Pierwsza pomoc w żłobku – podstawa prawna

Opracowała: Joanna Swadźba, prawnik

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 757 ze zm.),
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.),
• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1457),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym, wolontariusza oraz dziennego opiekuna (Dz.U. z 2011 r. Nr 69 poz. 368),

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych, jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. z 2014 r. poz. 925),

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 180 poz. 1860 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm.).

Rodzice, pozostawiając dzieci w żłobku, równocześnie powierzają zdrowie i bezpieczeństwo swoich pociech pracownikom placówki. Nie ulega wątpliwości, że opieka nad dziećmi wymaga odpowiedzialności, która jest tym większa, im mniejsze dziecko uczęszczające do żłobka. W każdej placówce może zdarzyć się wypadek lub sytuacja zagrażająca życiu bądź zdrowiu dzieci, stąd też tak istotne jest nabycie przez opiekunów umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Również ustawodawca uznał, że na bezpieczeństwo dzieci uczęszczających do żłobka istotny wpływ ma posiadanie przez pracowników tej instytucji wiedzy i umiejętności z zakresu udzielania pierwszej pomocy i w tym celu został ustanowiony prawny obowiązek szkoleń pracowników w tej dziedzinie.

Ustawodawca, wskazując na obowiązki związane z udzielaniem pierwszej pomocy, jednocześnie zdefiniował to pojęcie. Zgodnie z treścią art. 3 pkt 7 Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym przez pierwszą pomoc rozumie się zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również z wykorzystaniem wyrobów medycznych i wyposażenia wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, dopuszczonych do obrotu na terytorium Polski.

Natomiast stan nagłego zagrożenia zdrowotnego to stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała albo utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia (art. 3 pkt 8 ww. Ustawy).

Podstawa prawna przeszkolenia pracowników żłobka w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej

Ustawodawca, podkreślając znaczenie udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, wprowadził obowiązek edukacji z tego zakresu zarówno na szczeblu zdobywania kwalifikacji zawodowych, jak i późniejszej pracy z dziećmi. Warto w tym miejscu wspomnieć, że nauczanie udzielania pierwszej pomocy stanowi element przygotowania zawodowego opiekunów i wolontariuszy w żłobku. Następnie szkolenia są kontynuowane okresowo w ramach szkoleń BHP wszystkich pracowników żłobka. Podstawa prawna takich działań wynika z następujących aktów prawnych:

1. Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3

Już na etapie nabywania kwalifikacji zawodowych uprawniających do pracy w żłobku niektórzy opiekunowie i wolontariusze zobowiązani są przejść szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Jest to element szerszego szkolenia przygotowującego do pracy w żłobku (art. 16 ust. 2 i 3 i art. 17 ust. 2 Ustawy).

Mimo że ustawa żłobkowa wprost nie stanowi o konieczności odbycia takiego przeszkolenia przygotowującego do pracy w żłobku przez pielęgniarki lub położne, to nie ulega wątpliwości, że osoby te posiadają takie umiejętności z racji nabytego wcześniej wykształcenia medycznego. Również nauczyciele wychowania przedszkolnego, nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej lub pedagodzy w ramach zajęć przygotowujących do zawodu nauczyciela bądź pedagoga zdobywają umiejętności udzielania pierwszej pomocy.

2. Rozporządzenie w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym, wolontariusza oraz dziennego opiekuna

Zgodnie z § 1 pkt 4 lit. b ww. Rozporządzenia zakres programowy 280-godzinnego szkolenia dla opiekuna w żłobku, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, obejmuje podstawy medycyny ratunkowej, w tym udzielanie dziecku pierwszej pomocy. Również wolontariusz jest zobowiązany na podstawie art. 17 ust. 2 tej Ustawy odbyć 40-godzinne szkolenie, w ramach którego powinien nabyć umiejętności udzielania dziecku pierwszej pomocy (§ 3 pkt 1 Rozporządzenia