OPUBLIKOWANO: 26 STYCZNIA 2018
Regulacje prawne obowiązujące w szkołach niepublicznych – część I
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189 ze zm.),
- Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 786),
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2017 r. poz. 1575 ze zm.)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.).
Skomplikowany system prawa oświatowego w Polsce jest powodem rozlicznych wątpliwości co do zakresu stosowania poszczególnych regulacji w szkołach prowadzonych przez różne organy. Sytuacja jeszcze bardziej skomplikowała się na skutek wprowadzenia reformy systemu oświaty znoszącej gimnazja, ale też wprowadzającej nowy akt prawny w postaci ustawy Prawo oświatowe, która zastąpiła ustawę o systemie oświaty. Na system ten, oprócz podstawowego aktu, jakim jest aktualnie właśnie Ustawa Prawo oświatowe, składają się też akty szczególne, jak nauczycielska pragmatyka służbowa – Karta nauczyciela (także głęboko znowelizowana w ostatnim czasie)– czy też Ustawa o systemie informacji oświatowej. Nie należy również zapominać o szeregu aktów wykonawczych do ustaw, dotyczących rozmaitych aspektów życia szkoły, ze stosowania których dyrektorzy także są rozliczani. Poniżej zostaną natomiast przedstawione najważniejsze regulacje dotyczące szkół niepublicznych, z uwzględnieniem uprawnień organów kompetentnych do sprawowania kontroli w szkołach niepublicznych.
Prawo pracy w szkole niepublicznej i kontrola PIP
Organem posiadającym kompetencje do nadzorowania jednostek organizacyjnych systemu oświaty jest Państwowa Inspekcja Pracy. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 Ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy do jej zadań należą nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych.
Z kolei zgodnie z art. 21 tej Ustawy postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń.
Uprawnienie kontrolne PIP należy jednak rozpatrywać w kontekście szczególnej sytuacji prawnej szkół niepublicznych, które tym różnią się od szkół samorządowych, że nie wszyscy zatrudnieni w nich pracownicy pedagogiczni podlegają regulacjom Karty nauczyciela, a w stosunku do tych, których ten akt dotyczy, nie jest on stosowany w pełnym zakresie. Przesądza o tym treść art. 91b Karty, w myśl którego zastosowanie w szkołach niepublicznych, bez względu na wymiar zatrudnienia nauczyciela, będą miały przepisy art. 6, art. 6a ust. 4-10, 12 i 13, art. 9, art. 11a, art. 26, art. 63 i art. 75-85z; , a do nauczycieli zatrudnionych w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, w tym do nauczyciela zatrudnionego na stanowisku dyrektora, mają zastosowanie przepisy art. 9a-9i, art. 22 ust. 3 i 4, art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 51, art. 70a ust. 3, 4 i 6 oraz art. 88. Regulacja ta nie pozostawia zatem wątpliwości, że do nauczyciela zatrudnionego w wymiarze mniejszym niż 1/2 etatu zastosowanie mieć będzie przepisy dotyczące odpowiednio: podstawowych obowiązków nauczyciela, oceniania pracy, wymagań kwalifikacyjnych, prawa nauczyciela do legitymacji służbowej, wygaśnięcia stosunku pracy, oraz prawa nauczyciela do korzystania z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w Ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.) oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej, nie mają one zatem fundamentalnego znaczenia z punktu widzenia kontroli sprawowanej przez PIP.
Co istotne, konieczność stosowania w stosunku do nauczycieli m.in. art. 9 Karty nauczyciela
