Opublikowano: kwiecień 2013

ZAKTUALIZOWANO: SIERPIEŃ 2013

Obowiązki dyrektora żłobka niepublicznego w zakresie bezpieczeństwa dzieci

Opracowała: Diana Kaczorek, legislator, prawnik, pracownik administracji publicznej

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2011 r. Nr 45 poz. 235 ze zm.),
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14 poz. 89 ze zm.),
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 947),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz.U. z 2011 r. Nr 69 poz. 367).

Reforma w zakresie opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech, przeprowadzona w 2011 r., wraz z wejściem w życie Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, miała swe źródło w nieefektywnie działającym systemie opieki nad dziećmi w tym przedziale wiekowym. W uzasadnieniu do projektu ww. aktu prawnego wskazywano, że w dotychczasowym stanie prawnym, gdy opieka nad dziećmi w wieku do lat trzech sprawowana była m.in. w żłobkach działających jako publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, zgodnie z Ustawą o zakładach opieki zdrowotnej, systematycznie zmniejszała się liczba żłobków i oddziałów żłobkowych, co doprowadziło do sytuacji, że instytucjonalną opieką nad dziećmi było objętych niecałe 2 proc. dzieci w wieku do trzech lat. Główną barierą hamującą powstawanie nowych miejsc żłobkowych w opiece instytucjonalnej – jak wskazywano w uzasadnieniu do projektu Ustawy – były przepisy, które zaliczały żłobki do zakładów opieki zdrowotnej, wobec czego stawiano im wymagania jak dla instytucji opieki zdrowotnej. Nowe rozwiązania miały zracjonalizować zasady tworzenia i funkcjonowania żłobków oraz ograniczać bariery administracyjne, jakie towarzyszą procedurom tworzenia nowych instytucji opieki. Żłobki, zgodnie z nowymi założeniami, przestały być instytucjami funkcjonującymi w ramach systemu zdrowia, a stały się instytucjami prawnymi funkcjonującymi w ramach polityki społecznej i nadzorowanymi przez organy gmin. Reforma z 2011 r. w zakresie opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech przyniosła także nowe standardy dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom przebywającym w żłobkach, którym poświęcone jest niniejsze opracowanie.

Konieczna rejestracja

Obowiązek zarejestrowania żłobka w gminie, na terenie której prowadzi on działalność, jest elementarnym warunkiem dopuszczającym możliwość świadczenia przez żłobek usług na rzecz dzieci do lat trzech. Od 2011 r. nie istnieje już możliwość świadczenia ww. usług jedynie w ramach swobody działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 jednoznacznie wskazuje (art. 26), że prowadzenie żłobka jest działalnością regulowaną w rozumieniu Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i wymaga wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych. Osoba zamierzająca prowadzić żłobek musi złożyć wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce prowadzenia żłobka. Organ dokonuje wpisu do rejestru na podstawie pisemnego wniosku o wpis do rejestru, załączonej do wniosku niezbędnej dokumentacji oraz po wniesieniu opłaty za wpis (art. 28 ustawy żłobkowej). Należy pamiętać, że organ odmawia wpisu do rejestru w przypadku, gdy podmiot nie spełnia warunków wymaganych do utworzenia i prowadzenia żłobka lub jeśli wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem. Rejestracja żłobka w gminnym rejestrze jest wyrazem stwierdzenia przez organ, że żłobek spełnia warunki zapewniające dzieciom bezpieczeństwo. Biorąc powyższe pod uwagę, należy przyjąć, że osoba, która nie dokonała rejestracji żłobka, nie będzie mogła twierdzić, że spełnia warunki w zakresie zapewniania bezpieczeństwa dzieciom przebywającym w żłobku.

Standardy lokalowe i sanitarne

Standardy lokalowe i sanitarne w żłobkach opierają się na Rozporządzeniu w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych