OPUBLIKOWANO: KWIECIEŃ 2013

ZAKTUALIZOWANO: WRZESIEŃ 2014

Obowiązki dyrektora szkoły prowadzonej przez stowarzyszenie

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79 poz. 855 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191),
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. K odeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1207 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.).

Ustawa o systemie oświaty zalicza stowarzyszenia do kategorii „innych osób prawnych”, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2 tego aktu. Zgodnie z tym przepisem szkoła publiczna lub niepubliczna może być zakładana lub prowadzona właśnie przez inne niż jednostka samorządu terytorialnego osoby prawne. Podkreślić przy tym należy, że o ile samorząd może prowadzić wyłącznie szkoły publiczne, o tyle stowarzyszenie może być osobą prowadzącą zarówno dla szkół publicznych, jak i niepublicznych. Przywołane ograniczenie poczynione w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego w art. 5 ust. 3 Ustawy o systemie oświaty wynika oczywiście z faktu, że szkoły niepubliczne nie realizują zasady powszechnej dostępności, o której mowa w art. 7, jak również nie zapewniają bezpłatności oferowanych usług edukacyjnych, a co za tym idzie, nie mogą służyć zaspokojeniu potrzeb członków wspólnoty samorządowej.

Ograniczenie to nie może natomiast dotyczyć szkół prowadzonych przez inne niż jednostka samorządu terytorialnego osoby prawne, w tym stowarzyszenia, zatem mogą one być osobami prowadzącymi również szkoły niepubliczne, w tym nieposiadające uprawnień szkoły publicznej. Pamiętać jednak należy, że uso. wymaga, aby pewne kategorie szkół zawsze posiadały uprawnienia szkoły publicznej – zgodnie z art. 85 jest to niepubliczna szkoła podstawowa i gimnazjum.

Zatrudnianie pracowników

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia ze szkołą samorządową, czy ze szkołą prowadzoną przez stowarzyszenie, podstawową rolą dyrektora jest wykonywanie obowiązków pracodawcy względem zatrudnianych nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Jej źródłem jest art. 39 ust. 3 Ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami, decydując w szczególności w sprawach:

• zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki,
• przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki,
• występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki.

Regulacja ta znajduje się co prawda w rozdziale 3 uso., dotyczącym zarządzania szkołami i placówkami publicznymi, lecz nie ma przeciwwskazań do zastosowania jej wobec dyrektorów szkół niepublicznych prowadzonych przez stowarzyszenie, została bowiem powtórzona w art. 7 Karty nauczyciela. Zgodnie z tą z kolei regulacją szkołą kieruje dyrektor, który jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej, jak również sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole.