OPUBLIKOWANO: MARZEC 2013
ZAKTUALIZOWANO: 16 SIERPNIA 2017

Zasady tworzenia szkół filialnych

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1881),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649).

Zarówno Ustawa Prawo oświatowe, jak i akty wykonawcze przywołują w wielu regulacjach pojęcie szkoły filialnej. Jednocześnie Prawo oświatowe nie zawiera obowiązującej definicji tego pojęcia, a co więcej, w żadnym z przepisów prawa oświatowego ustawodawca nie zawarł zasad tworzenia szkół filialnych. W rezultacie dla przeprowadzenia takiej czynności niezbędne jest dokonanie analizy tych przepisów, które posługują się pojęciem szkoły filialnej, ponieważ tylko w ten sposób uda się ustalić faktyczną pozycję prawną takiej szkoły.

Pozycja prawna szkoły filialnej

Do pojęcia szkoły filialnej odwołuje się m.in. art. 68 ust. 8 Prawa oświatowego. Stosownie do tego przepisu uprawnienia dyrektora szkoły, o których mowa w ust. 5, nie przysługują w udziale kierownikom szkół podstawowych (szkół filialnych) podporządkowanych organizacyjnie innej szkole. Uprawnienia te przysługują więc wyłącznie dyrektorowi szkoły, któremu szkoła filialna jest organizacyjnie podporządkowana.

Uprawnienia z ust. 5, do których odwołuje się przywołany przepis, to prawo do:

• zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki,
• przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki,
• występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki.

Wymienione kompetencje są przypisane dyrektorowi szkoły, w szczególności zaś te, które dotyczą jego uprawnień jako kierownika zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Nie ulega wątpliwości, że prawo kształtowania polityki kadrowej w zarządzanej przez dyrektora jednostce systemu oświaty jest podstawowym gwarantem jej prawidłowego funkcjonowania. Tymczasem osoba zarządzająca szkołą filialną nie ma takich uprawnień – ma je dyrektor szkoły głównej. Szkołą filialną kieruje nie dyrektor, lecz „kierownik” szkoły filialnej, który jest służbowo podporządkowany dyrektorowi szkoły podstawowej, przy której filia została utworzona. Ta zależność wynika z podporządkowania organizacyjnego całej szkoły filialnej szkole głównej.

Kolejnym przepisem wskazującym na organizacyjne podporządkowanie szkoły filialnej jest art. 69 ust. 2 Prawa oświatowego