Dzieci w sytuacji rozwodu rodziców

Gdy rozpada się rodzina, w szczególnie trudnej sytuacji znajdują się dzieci, którym zawala się dotychczasowy świat. Większość dzieci w ciągu pierwszego roku po rozwodzie czy separacji wykazuje oznaki stresu. Gniew, smutek i poczucie zagubienia to podstawowe emocje, jakich doświadczają wówczas dzieci. Wychowawcy przedszkoli powinni być świadomi, jaki może być stan emocjonalny ich podopiecznych, przeżywających trudne chwile w sytuacji rozwodu rodziców.

Dziecko może odczuwać gniew wobec jednego lub obojga rodziców, winiąc ich za rozpad rodziny. Może również odczuwać złość wobec siebie, czując, że jego niegrzeczne zachowanie rozdzieliło rodziców lub że nie zrobiło nic, co utrzymałoby rodziców razem. Te uczucia są dla dziecka trudne do zniesienia i wyrażenia. Dziecko obawia się, że jeśli okaże swój gniew temu z rodziców, z którym przebywa okazjonalnie, zostanie odrzucone i straci możliwość spotykania się z nim. Może też wyobrażać sobie, że jeśli okaże zbyt dużo złości temu z rodziców, z którym mieszka, również on odwróci się od niego. Dziecko jest przerażone intensywnością swojego gniewu i obawia się, że jeśli uwolni nawet jego niewielką część, będzie on nie do opanowania.

Złość na jednego rodzica może zmienić obiekt i zostać przeniesiona na drugiego rodzica, tego, który zapewnia dziecku większe poczucie bezpieczeństwa, również przy rozładowaniu gniewu.

Zdarza się, że dziecko przenosi swoją złość na kolegów z grupy przedszkolnej i na nauczycieli. Jego gniew może przejawiać się także w rozładowującym napięcie destrukcyjnym zachowaniu.

Kolejnym, nieuniknionym towarzyszem rozwodu jest uczucie smutku. Poczucie bolesnej straty jest w takiej chwili całkowicie naturalne. Dzieci tak samo jak dorośli przeżywają okres opłakiwania rozpadu ich rodziny. Smutek dziecka może czasem przybrać formę biernego wycofania się z życia. Dziecko jest wówczas apatyczne, nie interesuje się zajęciami, zabawą, kolegami i tym wszystkim, co dawniej je cieszyło.

Dziecko może odnosić wrażenie, że do niczego już się nie nadaje, co bardzo obniża jego samoocenę. Czuje się bezwartościowe, złe i niegodne miłości. Wydaje mu się, że niczego nie jest w stanie zrobić dobrze.

Zdarza się również, że dziecko wpada w nadmierną aktywność, próbując uciec przed przygnębiającymi uczuciami.