Nieśmiałe dziecko - jak je "oswoić" i zaktywizować?

Dziecko nieśmiałe jest trudne w kontakcie z powodu obaw, ostrożności lub nieufności. Izoluje się. Przejawia lęk przed ludźmi, szczególnie tymi, którzy z jakiegoś powodu mogą być emocjonalnie zagrażający, tzn. z powodu ich obcości, nieprzewidywalności, posiadania władzy czy bycia odmiennej płci. Nieśmiałość utrudnia poznawanie nowych ludzi, zawieranie przyjaźni, przeszkadza w obronie własnych praw i wyrażaniu opinii, przyczynia się do przeżywania zakłopotania i nadmiernego przejmowania się swoimi reakcjami, utrudnia precyzyjne myślenie i skuteczne porozumiewanie się, mogą jej towarzyszyć stany negatywne, tj. lęk, depresja i osamotnienie. Inni nie doceniają mocnych stron osoby nieśmiałej, gdyż ma ona kłopot  z ich zaprezentowaniem.

Nieśmiałość jest doświadczeniem uniwersalnym, jednakże jest bardziej powszechna wśród dzieci w wieku szkolnym niż wśród dorosłych - dorośli potrafią ją przezwyciężyć. Obejmuje ona szerokie kontinuum psychologiczne - od okazjonalnego uczucia skrępowania w obecności innych ludzi, aż do okresów silnego lęku, wpływającego destrukcyjnie na funkcjonowanie jednostki.

Objawy nieśmiałości to głównie oznaki zewnętrzne zachowania (trudność z nawiązaniem kontaktu wzrokowego, powściągliwość, niechęć do wypowiadania się, małomówność, brak swobody w mówieniu, cichy głos), fizjologiczne objawy lęku (np. czerwienienie się, drżenie rąk, pocenie się, wzmożony puls), uczucie zażenowania, zakłopotania i skrępowania. Często nieśmiałe osoby posiadają dosyć dużą samoświadomość. Są introwertyczne i mają dużą skłonność do autoanalizy.