OPUBLIKOWANO: LUTY 2013
ZAKTUALIZOWANO: 17 SIERPNIA 2017
Organizacja rekolekcji – pytania i odpowiedzi
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz.U. z 1992 r. Nr 36 poz. 155 ze zm.),
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.).
Chociaż rekolekcje wielkopostne trwale wpisały się już w szkolny kalendarz, to jednak nadal pewne kwestie organizacyjne budzą wątpliwości wśród dyrektorów szkół. Przedstawiamy więc najistotniejsze sprawy z tym związane w przystępnej formie pytań i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
- Czy kwestie organizacji rekolekcji wielkopostnych w szkole są uregulowane powszechnie obowiązującymi przepisami?
Tak. Podstawą obecności nauki religii w szkole, w tym także rekolekcji – poza przepisem Konstytucji RP ustanawiającym gwarancję wolności religijnej – jest Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. Zaznaczyć trzeba jednak, że art. 12 ust. 1 uso. stanowi jedynie o możliwości organizacji nauki religii na życzenie rodziców w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz na życzenie rodziców bądź samych pełnoletnich uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych, natomiast podstawowe warunki, na jakich organizowane są rekolekcje, określono w § 10 wspomnianego Rozporządzenia.
- Czy każda szkoła zobowiązana jest umożliwić odbycie uczniom rekolekcji?
Umożliwienie odbycia rekolekcji wielkopostnych jest obowiązkiem każdej szkoły, w której na wniosek rodziców lub pełnoletnich uczniów organizowana jest nauka religii, o ile religia lub wyznanie, do którego należą uczniowie, nakłada na swoich członków tego rodzaju obowiązek.
- Na czym polega umożliwienie uczniom udziału w rekolekcjach?
Obowiązek szkoły sprowadza się w zasadzie tylko do udzielenia uczniom trzech kolejnych dni zwolnienia z zajęć szkolnych. Ewentualne zadania organizacyjne związane z udziałem uczniów w praktykach religijnych wynikają wyłącznie z ustaleń pomiędzy szkołą a organizującymi rekolekcje.
- Udział w rekolekcjach wielkopostnych sprowadza się z reguły do uczestnictwa w praktykach religijnych – spotkaniach w kościele, które trwają zwyczajowo kilkadziesiąt minut. Czy w związku z tym zasadne jest, by uczniowie tracili całe dni zajęć lekcyjnych, czy ewentualnie można udzielić uczniom zwolnienia w wymiarze od jednej do kilku godzin lekcyjnych?
Nie, szkoła nie może zmieniać warunków określonych przepisami powszechnie obowiązującymi. Wymiar zwolnienia został jasno określony w § 10 ust. 1 ww. Rozporządzenia na trzy kolejne dni. Nie jest zatem zgodne z prawem przyjęcie takiego rozwiązania, w którym uczniowie, uczęszczając na normalne zajęcia przewidziane planem nauczania, uzyskują zwolnienie (przerwę w zajęciach) jedynie w wymiarze kilku godzin na czas właściwych rekolekcji (np. na czas udziału w mszy).
- Czy uczniowie innych wyznań, którzy uczestniczą w zajęciach nauki religii poza szkołą, także mają prawo do wolnego na rekolekcje?
Nie. Jeżeli w szkole nie organizuje się nauki religii wyznania, do którego należy uczeń i ten uczestniczy w nauce religii poza szkołą, to szkoła formalnie nie ma obowiązku udzielenia mu zwolnienia z zajęć lekcyjnych. Zwolnienia należy natomiast udzielić uczniowi, jeżeli uczestniczy on w nauce religii organizowanej przez organ prowadzący łącznie dla uczniów wielu szkół w grupach międzyszkolnych.
- Czy uczniowie należący do wyznań, które nie przewidują rekolekcji wielkopostnych, mogą liczyć na analogiczne zwolnienie z zajęć w celu uczestnictwa w praktykach religijnych swego wyznania?
Nie. Zwolnienie przysługuje wyłącznie na uczestnictwo w rekolekcjach wielkopostnych. Uczniowie należący do wyznania, które nie przewiduje rekolekcji, nie mają zatem prawa do zwolnienia z zajęć w celu uczestnictwa w innych praktykach religijnych, nawet jeśli nauka religii tego wyznania jest organizowana w szkole.
- Jak ustalany jest termin rekolekcji wielkopostnych?
Zgodnie z § 10 ust. 2 wspomnianego wcześniej Rozporządzenia
