STAN PRAWNY NA 8 LISTOPADA 2024

Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego stanowią integralną część statutu szkoły. Powinny one, tak samo jak statut, podlegać aktualizacji – nie tylko ze względu na nowe przepisy prawa oświatowego, ale także na konieczność dostosowania go do zmieniających się potrzeb uczniów i nauczycieli.

Należy wyraźnie podkreślić, że wewnątrzszkolny system oceniania lub szkolne zasady oceniania powinny być integralną częścią statutu (art. 44b ust. 10 Ustawy o systemie oświaty oraz art. 98 ust. 1 pkt 8 Ustawy Prawo oświatowe). Obowiązują one na wszystkich przedmiotach, a tzw. przedmiotowe zasady oceniania nie są obowiązkowe i dyrektor nie musi wymagać, by nauczyciele je opracowywali.

Procedura wprowadzania zmian w szkolnych zasadach oceniania

Każda modyfikacja i zmiana powinny podlegać ustalonej w szkole procedurze. Najlepiej jest powołać zespół nauczycieli ds. zmian w statucie. Dyrektor oczywiście może brać udział w spotkaniach zespołu, jednak lepiej byłoby, gdyby zespół sam przeanalizował zmiany w prawie oraz dostosował do nich prawo wewnątrzszkolne. Po analizie i modyfikacji następuje przedstawienie radzie pedagogicznej zmian, przy czym dyrektor powinien odczytać stosowną uchwałę z właściwą podstawą prawną, na mocy której wprowadzono zmianę.

Warto również przeprowadzić przy tej okazji ewaluację systemu oceniania, dostrzec jego mocne i słabe strony, zapytać rodziców i uczniów, jakie jest ich zdanie w kwestii szkolnego systemu oceniania.

Ważne!
Ponieważ szkolne zasady oceniania stanowią integralną część statutu szkoły, także jego zmiana powinna następować w trybie przewidzianym dla zmiany treści statutu. Organem uprawnionym do rozpoczęcia procedury zmiany zarówno statutu, jak i zasad oceniania w szkole, jest rada pedagogiczna.

Zgodnie z art. 72 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe rada pedagogiczna przygotowuje projekt statutu albo jego zmian i przedstawia do uchwalenia radzie szkoły (jeżeli w szkole nie funkcjonuje rada szkoły, jej zadania wykonuje rada pedagogiczna). Rada pedagogiczna może rozpocząć procedurę zmiany statutu z własnej inicjatywy lub na wniosek innych podmiotów (np. dyrektora). Przyjmuje się, że statut szkoły jest aktem normatywnym o charakterze wewnętrznym.

Udostępnianie szkolnych zasad oceniania

Zadaniem dyrektora jest uaktualnienie dokumentów prawa szkolnego na stronie internetowej placówki oraz udostępnienie ich do wglądu rodziców i uczniów, którzy powinni wiedzieć, gdzie znajdują się one w szkole (np. w bibliotece, gabinecie dyrektora, pedagoga lub w innych pomieszczeniach). Aktualizacja szkolnych zasad oceniania jest szczególnie ważna dla rodziców i uczniów, dlatego istotne jest systematyczne wprowadzanie zmian na stronie internetowej szkoły, do której najłatwiej dotrzeć zainteresowanym.

Cele szkolnych zasad oceniania

Głównym celem zasad oceniania jest przede wszystkim poinformowanie uczniów i rodziców o stopniu opanowania treści programowych oraz stawianych wymaganiach. Ocenianie powinno motywować uczniów do nauki i wskazywać sposoby wsparcia dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Ważnym elementem oceniania jest informacja na temat mocnych i słabych stron ucznia – wskazanie, co umie i zna, co już opanował, a co wymaga doskonalenia. Nauczyciel powinien dostarczyć uczniowi również informację dotyczącą sposobu uczenia się i uzupełniania braków. Poza tym zasady oceniania umożliwiają nauczycielom dobór metod i form pracy oraz doskonalenie własnego warsztatu pracy.

Ważne!
Istotnym elementem oceniania jest ustalenie zasad poprawiania ocen, procedur egzaminów poprawkowych i klasyfikacyjnych. W zasadach oceniania należy ustalić ponadto sposoby informowania uczniów i rodziców o trudnościach i postępach w nauce.

Ocenianie wewnątrzszkolne powinno uwzględniać specyfikę danej placówki oraz możliwości percepcyjne uczniów. W praktyce oznacza to, że należy uczniom stwarzać warunki do osiągania sukcesów edukacyjnych, a istotna przy tym jest też specyfika środowiska lokalnego.

Szkolne zasady oceniania mają również na celu wdrażanie ucznia do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Ponadto zobowiązują one wychowawców klas i nauczycieli do informowania grona pedagogicznego i dyrektora o efektywności nauczania.

Jakie elementy powinny zawierać szkolne zasady oceniania?

Szkolne zasady oceniania powinny w szczególności uwzględniać:

• szczegółowo sformułowane wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania klasyfikacji śródrocznej i rocznej,
• kryteria oceniania, w tym także oceniania zachowania,
• sposób i skalę oceniania bieżącego, śródrocznego i rocznego,
• warunki i tryb uzyskania wyższych niż przewidywane ocen śródrocznych i rocznych z poszczególnych przedmiotów i zachowania,
• sposoby organizowania egzaminów poprawkowych i klasyfikacyjnych,