OPUBLIKOWANO: PAŹDZIERNIK 2012

Obserwacje zajęć w przedszkolu

Opracowała: Elżbieta Bukowiecka-Górny, dyrektor przedszkola, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, społeczny kurator sądu rodzinnego i nieletnich

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2009 r. Nr 168 poz. 1324 ze zm.).

Pożądane efekty kształcenia przedszkolnego, zapewniające wielostronny i harmonijny rozwój wychowanków, możliwe są do osiągnięcia przy dobrze zaplanowanych i zrealizowanych zadaniach. Obserwacja – jako narzędzie i element nadzoru pedagogicznego – umożliwia gromadzenie informacji o efektach pracy wychowawczo-opiekuńczej i kształcącej nauczycieli. Dzięki niej placówka ma możliwość podnosić efektywność swojej pracy i uzyskiwać coraz lepsze wyniki.

Zgodnie z § 20 pkt 3 Rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego w celu realizacji zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego dyrektor przedszkola, we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej przedszkola.

Obserwacja jest jedną z metod badawczych, polegającą na specyficznym postrzeganiu rzeczywistości, rozpoznawaniu pewnych określonych zjawisk oraz gromadzeniu i interpretowaniu obserwowanych faktów tak, jak występują one „na co dzień”. Każdą obserwację powinien cechować obiektywizm, co oznacza, że zebrane dane powinny być możliwe do sprawdzenia. Jej istotną cechą jest również systematyczność – sytuacje edukacyjne powinny być obserwowane w określonym odcinku czasowym lub ciągle, z zastosowaniem rytmicznych przerw.

Dokumentowanie obserwacji

Rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego daje dyrektorowi całkowitą autonomię w planowaniu nadzoru wewnętrznego, opracowaniu jego dokumentacji oraz w wyborze narzędzi, technik i metod badawczych. Wskazuje jedynie, że dyrektor w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej placówki. Oznacza to, że w obecnym nadzorze nadrzędną rolę odgrywa obserwacja, która jest techniką zbierania informacji najczęściej wykorzystywaną w ewaluacji. Stanowi ona podstawową formę wspomagania i kontrolowania nauczycieli i może być wykorzystywana w każdym działaniu dyrektora z zakresu nadzoru pedagogicznego.

Niezależnie od tego, jaką formę obserwacji przyjmie dyrektor, jej celem jest ocena efektywności pracy nauczyciela. Nie ma ustawowych wymogów co do dokumentowania prowadzonych obserwacji. Prawo nie określa, czy obserwacja powinna być poprzedzona rozmową, analizą, ani nie precyzuje, czy po jej przeprowadzeniu ma nastąpić omówienie zajęć.