Wzmacnianie odporności psychicznej uczniów
Teoria stresu
Twórcą teorii stresu jest Hans Selye. Stwierdził on, że życie bez stresu byłoby nudne i że odpowiedni poziom pobudzenia motywuje człowieka do działania, ma na niego pozytywny wpływ. Stres jest zjawiskiem biologicznym, stanowiącym niespecyficzny sposób reakcji organizmu na stawiane mu wymagania: fizyczne, psychiczne lub somatyczne, które mogą być traktowane jako następstwa każdego – pozytywnego czy negatywnego – zdarzenia, wobec którego staje człowiek. Jeśli poziom napięcia wzrasta, wzrasta też nasza mobilizacja – następuje wzrost energii i człowiek jest pobudzony do działania. Jeśli jednak dociera do nas zbyt wiele bodźców lub pobudzenie trwa zbyt długo, efektywność działań spada i może nastąpić wyczerpanie organizmu. Selye podzielił stres na pozytywny (eustres) i negatywny (dystres). Jednak to, czy stres jest dla człowieka korzystny czy nie, zależy od reakcji na dane wydarzenie, czy sytuację. Tego, jak reagować na stres, uczymy się poprzez obserwację innych (osób znaczących np. rodziców) i przejmowanie od nich wzorców zachowania. Na zetknięcie się ze stresorem reaguje ciało i umysł – reakcja psychiczna uzależniona jest od przekonań człowieka na temat samego siebie i życia, a to z kolei ma wpływ na reakcje ciała. Stres jest przede wszystkim kwestią percepcji. Wyobraźmy sobie dwóch uczniów- każdy z nich posiada podobny zasób wiedzy i poświęcił podobną ilość czasu na przygotowanie się do ważnego egzaminu. Uczeń A czuję się u szczytu formy, jest przekonany, że poradzi sobie z zadaniami na egzaminie, a podniecenie emocjonalne przekuje na maksymalną koncentrację. Uczeń B wie, że posiada wiedzę, ale bardziej zdaje sobie sprawę, czego się nie nauczył, przypomina sobie poprzedni egzamin, na którym słabo wypadł, nie przespał z tego powodu ostatniej nocy, w żołądku czuje ucisk i idzie do szkoły z myślą „byle jakoś przeżyć”. Który z uczniów lepiej zda egzamin? Obaj stanęli przed takim samym zadaniem, jednak jakże różne było ich podejście do problemu i radzenie sobie w sytuacji stresowej i jakże różna odporność.
Czym jest odporność psychiczna?
Pojęcie to rozpatrywać można w dwojaki sposób – jako odporność na stresor – czyli czynnik wywołujący stres i jako odporność na stres. W pierwszym przypadku odporność przejawia się jako mała reaktywność emocjonalna zagrożenia, przeszkody i inne czynniki charakterystyczne dla sytuacji trudnych – tzn. człowiek pomimo obiektywnie trudnej sytuacji reaguje względnie słabym odczynem emocjonalnym. Taka nikła reakcja na stresor może być spowodowana posiadaniem układu nerwowego, który charakteryzuje się tym, że aby wystąpiło pobudzenie musi wystąpić bardzo silny bodziec lub bodźców tych musi być wiele.
W drugim znaczeniu odporność psychiczna to odporność na stres, czyli posiadanie zdolności zorganizowanego funkcjonowania mimo podniecenia emocjonalnego. W tym przypadku człowiek ma większy wpływ i może wzmacniać swoją odporność.
