Badanie wymowy dziecka - studium przypadku
Wstęp
Mowa – to sposób porozumiewania się, nawiązywania przez człowieka kontaktów z otoczeniem. Daje ona możliwość komunikowania się, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala wreszcie na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań. Zdolność językowego porozumiewania się należy do cech nabytych i specyficznych dla człowieka. Mówienie, słuchanie tego, co mówią inni, czytanie, pisanie stanowią codzienne formy jego aktywności. Porozumiewanie się możliwe jest jednak wówczas, gdy obydwie strony – nadawca i odbiorca znają ten sam język.
Zanim dziecko nauczy wyrażać swe myśli, musi przejść wiele etapów, dzięki którym stopniowo zdobywa umiejętność koordynowania różnych grup mięśni do wytwarzania mowy artykułowanej.
Pod koniec 6 roku życia oczekuje się od dziecka poprawnego wymawiania wszystkich dźwięków, swobody posługiwania się mową.
Często jednak u dzieci w tym okresie występują zaburzenia mowy. Czynniki, które wywołują te zaburzenia, są różne. Bez względu jednak na wiek pojawiania się, wszystkie zaburzenia negatywnie wpływają na kształtowanie się osobowości dziecka, na rozwój kontaktów społecznych i poznawanie świata. Dzieci te mają kłopoty z zaaklimatyzowaniem się w danej grupie rówieśniczej, mają kłopoty w nauce w zakresie wypowiadania się, czytania czy pisania.
O wadach, defektach wymowy mówimy wtedy, gdy jest to odchylenie od normy językowej, spowodowane zmianami w budowie narządów mowy lub dysfunkcją mechanizmów mowy.
Zaburzenia wymowy dotyczą niemożności prawidłowego wymawiania jednego lub kilku czy też kilkunastu dźwięków. Dotyczą, więc zaburzeń dźwiękowej strony języka, przejawiających się zniekształcaniem głosek [ich deformacją], zastępowaniem głosek [substytucją] bądź ich opuszczaniem [elizją].
Poniżej studium jednego z takich przypadków.
Dane o dziecku:
Imię i nazwisko: Adam K.
Data urodzenia: 16.05.1994 r
Szkoła: uczeń klasy I
Rodzice: ojciec – Mirosław – wykształcenie zawodowe, matka – Anna – wykształcenie podstawowe
Rodzeństwo: starszy brat - uczeń 2 klasy gimnazjum, młodsza siostra - lat 5, młodsza siostra - lat 3
Wywiad z rodzicami (matką).
Rozwój dziecka – ciąża matki przebiegała prawidłowo. Poród nastąpił o czasie, bez komplikacji, siłami natury. Dziecko nie było karmione piersią. Miało problemy ze ssaniem, połykaniem. Pierwsze słowa zaczęło wypowiadać ok.2 r. ż. Zasób słownictwa niezbyt bogaty, dziecko niechętnie wypowiada się na różne tematy. Od 3 r. ż chodziło do przedszkola. Jako 6 – latek otrzymało skierowanie do poradni logopedycznej. Matka jednak zlekceważyła to polecenie, tłumacząc się brakiem czasu i tym, że dziecko z tego wyrośnie.
W domu badanego dziecka domownicy posługują się gwarą. Do dzieci mówi się, używając zdrobnień. Można, więc domniemywać, że dziecko przez to dodatkowo nabyło, wyuczyło się pewnych złych form.
Sytuacja rodzinna dziecka jest dość trudna, pochodzi z rodziny wielodzietnej, gdzie oboje rodzice pracują i żadne z nich nie ma czasu, by poświęcić go dziecku na jakiekolwiek ćwiczenia. Sytuacja materialna również jest niekorzystna. Dzieci nie mają zbyt wielu zabawek, książek. Warunki mieszkaniowe ograniczone – dwa pokoiki. Adam jest chłopcem cichym, spokojnym. Często wstydzi się odezwać, odpowiedzieć na jakieś pytania, bojąc się drwin i śmiechu ze strony kolegów. Ma kłopoty z nauką. Duże trudności sprawia mu czytanie, wypowiadanie się, a także pisanie.
Istotną rolę w terapii będzie odgrywała miła i przyjazna dla dziecka atmosfera, zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa.
