Zaburzenia odżywiania u adolescentów

Zaburzenia odżywiania to grupa zaburzeń psychicznych, objawiających się znaczącymi odchyleniami od wzorca normalnego, społecznie akceptowanego jedzenia. W przebiegu zaburzeń odżywiania dochodzi do nieakceptowania wizerunku własnego ciała, zwykle w postaci przypisywania sobie nadmiernej wagi lub grubej sylwetki przy normalnej sylwetce lub znacząco niskiej wadze ciała.
Podział zaburzeń odżywiania się:

• jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa),
• żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa),
• atypowe zaburzenia jedzenia,

Ponadto w literaturze spotkać można opis zespołu napadowego objadania się czy zespół nocnego objadania się.

Kto i jak często choruje na zaburzenia odżywiania?

Na anoreksję choruje 0,2 – 1% populacji. Objawy pojawiają się najczęściej w wieku 14 – 18 lat, co oznacza, że w grupie ryzyka dominuje młodzież. U 10% osób choroba rozpoczyna się przed okresem dojrzewania. Kobiety chorują 10 razy częściej niż mężczyźni. Bulimia dotyczy 0,7 – 3% populacji. Typowy wiek zachorowania to 17 – 21 lat. Choruje 5% kobiet w tym wieku. W przypadku tego schorzenia kobiety również chorują 10 razy częściej niż mężczyźni. W anoreksji i bulimii można znaleźć wiele czynników wspólnych wynikających z zakłócenia różnych mechanizmów regulujących odżywianie. Oba schorzenia mogą zmieniać obraz, przechodząc jedno w drugie. Rozwój cywilizacji, oprócz wielu korzyści, niesie również niebezpieczeństwo niekorzystnych zmian zachowań żywieniowych, szczególnie w krajach zamożnych. Łatwy dostęp do stosunkowo taniej żywności, wszechobecna reklama, przy równoczesnych niekorzystnych zmianach trybu życia, powodują że ilość przyjmowanej z pożywieniem energii znacznie przewyższa jej wydatkowanie. Prowadzi to do występowania otyłości, ze wszystkimi jej konsekwencjami. Z drugiej strony lansowany przez mass media kult pięknej, tzn. bardzo szczupłej sylwetki, powoduje, że wiele dziewcząt czy młodych kobiet, chcąc dorównać modelkom, stosuje bardzo restrykcyjne diety, które z czasem, szczególnie przy pewnych predyspozycjach psychicznych, mogą przerodzić się w głodzenie.

Etiologia i patogeneza jadłowstrętu psychicznego

Czynniki osobowościowe: najczęściej spotykane cechy to perfekcjonizm ze skłonnością do zachowań obsesyjno – kompulsywnych oraz wytrwałość i skłonność do unikania urazów. Rzadziej spotyka się rozwój osobowości o cechach histrionicznych lub schizoidalnych. Nie znalazł potwierdzenia w badaniach pogląd, że anoreksja występuje u osób z wyższym poziomem intelektu. Cecha charakterystyczną jest jednak bardzo wysoki poziom aspiracji chorych, niezależnie od realnych możliwości oraz wysoki poziom tłumionej agresji.