OPUBLIKOWANO: WRZESIEŃ 2012
AKTUALIZACJA: 24 MARCA 2017

Prowadzenie akcji strajkowej a wykonywanie pracy przez pracowników niebiorących udziału w strajku

Opracowała: Joanna Swadźba, prawnik

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 295 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).

Strajk, zgodnie z definicją wynikającą z Ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązywania sporu zbiorowego dotyczącego interesów pracowniczych określonych w art. 1 tej Ustawy (art. 17). Zgodnie z tą definicją za legalny można uznać wyłącznie strajk, który polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych albo praw i wolności związkowych pracowników. Przedmiot sporu zbiorowego również ma zatem wpływ na legalność strajku. Powyższe znajduje potwierdzenie także w poglądach doktryny. Przykładowo, w treści komentarza do art. 17 ww. Ustawy (Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, red. naukowa K.W. Baran) „Oznacza to niedopuszczalność strajków o charakterze politycznym, gdzie przedmiotem są interesy pozazawodowe, z reguły odnoszące się do mechanizmów sprawowania rządów przez władze publiczne. (…) Za dopuszczalne uznajemy strajki, w których celem jest zmiana polityki władz publicznych w kwestiach ekonomiczno-socjalnych”.

Reasumując, powyższe oznacza, że powstrzymywanie się od wykonywania pracy poza sporem zbiorowym (np. przed formalnym wszczęciem sporu) lub w sprawach, które nie mogą być przedmiotem sporu zbiorowego, nie może być uznane za strajk w rozumieniu omawianej Ustawy, a w związku z tym będzie strajkiem nielegalnym.

Prawo do strajku przysługuje pracownikom, a więc osobom zatrudnionym. Ponadto wskazać należy, że prawo do strajku jest prawem zbiorowym, nie może być indywidualne.

Udział w strajku

Jak wskazano wyżej, strajk jest akcją zbiorową, co jednak nie oznacza, że muszą w nim wziąć udział wszyscy pracownicy zatrudnieni w danej placówce.

Ustawodawca podkreśla również, że udział w strajku jest dobrowolny (art. 18 ww. Ustawy