Gdy w grupie pojawiają się dzieci niepełnosprawne... Jak zadbać o ich integrację z pozostałymi uczniami?

Sytuacja dzieci niepełnosprawnych jest specyficzna. Wymagają zwiększonej ochrony polegającej nie na przeciwdziałaniu ich dyskryminacji, lecz na wyrównywaniu szans. Prawa dziecka niepełnosprawnego podkreśla Konwencja Praw Dziecka (zob. art. 23). W prawodawstwie polskim uregulowano w sposób szczególny prawa dziecka niepełnosprawnego do wsparcia i szczególnej pomocy udzielanej rodzinie, w której się znajduje, do opieki medycznej, rehabilitacji i usamodzielniania oraz do edukacji i uzyskania wykształcenia.

Integrować – zgodnie z etymologia łacińską - oznacza „składać w całość” bądź „dopełniać”. Integrację można by więc rozumieć dwojako: jako integrowanie osób sprawnych i niesprawnych albo jako ogółu z niepełnosprawnymi. Łączenie sprawnych i niepełnosprawnych – uczniów, pracowników, obywateli – prowadzi do stworzenia jednego wspólnego społeczeństwa, czyli nowego modelu współżycia i współistnienia. Dopełnienie niepełnosprawnymi ogółu społeczeństwa oznacza oczekiwanie dostosowania się jednostek z różnymi problemami w funkcjonowaniu do wymagań życia społecznego.

Pierwszy wariant (równouprawnienie bez względu na stopień sprawności) w odniesieniu do szkolnictwa może oznaczać tworzenie nowego rodzaju placówek edukacyjnych, w których nie będzie realizowany jeden program dostosowany do większości, lecz każdy znajdzie w nich warunki sprzyjające rozwojowi. Ten model integracji jest trudny do realizacji, wymagający daleko idących zmian, ale – możliwy.

Drugi wariant – dopełnienie społeczności osobami niepełnosprawnymi – w odniesieniu do edukacji oznacza włączenie do istniejących struktur dzieci z zaburzeniami rozwojowymi. Model ten jest łatwiejszy do realizacji pod względem organizacyjnym i finansowym, lecz trudniejszy z punktu widzenia nauczycieli, uczniów zdrowych oraz większości niepełnosprawnych.