OPUBLIKOWANO: SIERPIEŃ 2012

ZAKTUALIZOWANO: LISTOPAD 2014

Prawa i obowiązki nauczyciela w czasie zajęć lekcyjnych

Opracował: Patryk Kuzior, prawnik

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.).

Podstawowym obowiązkiem nauczyciela jest rzetelne prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w ramach ustalonego obowiązkowego pensum. Jednakże rola nauczyciela wypełniana „od dzwonka do dzwonka” nie ogranicza się wyłącznie do realizacji programu nauczania obowiązującego na danym etapie kształcenia.

Zgodnie z art. 6 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela, nauczyciel jest zobowiązany:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
• kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Program nauczania na pierwszym planie

Rzetelność w wywiązywaniu się z zadań dydaktycznych i wychowawczych wymaga skoncentrowania się nauczyciela w trakcie prowadzonych zajęć na treściach programowych. Nie jest zatem dopuszczalne, by w czasie lekcji nauczyciel zajmował się załatwianiem prywatnych spraw, prowadził rozmowy przez telefon komórkowy, spożywał drugie śniadanie czy sprawdzał prace kontrolne albo zadania domowe uczniów innych klas i to nawet wówczas, kiedy w ramach przyjętej metody dydaktycznej nauczyciel zlecił akurat uczniom do wykonania zadanie niewymagające jego aktywnego udziału. Wymienione wyżej czynności, a także inne niezwiązane z prowadzeniem zajęć, nauczyciel może wykonywać poza godzinami lekcyjnymi, w ramach ogólnej 40-godzinnej tygodniowej normy czasu pracy, o ile oczywiście ich charakter pozwala na zajęcie się nimi w miejscu pracy.

Zgodnie z art. 42 ust. 2 KN, w ramach czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel jest zobowiązany realizować obok pensum oraz zajęć w ramach tzw. godzin karcianych także inne zajęcia i czynności, wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze, uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów oraz zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Warto dodać, że do prywatnego wykorzystania, np. na potrzeby rozmowy telefonicznej czy spożycia posiłku, nauczycielowi służy czas przerwy przysługującej, zgodnie z art. 134 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, każdemu pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej sześć godzin, w wymiarze 15 minut, wliczanej do czasu pracy.