Opublikowano: lipiec 2012

ZAKTUALIZOWANO: LISTOPAD 2014

Zwolnienie nauczyciela będącego radnym

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502),
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 ze zm.).

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela wraz z uzupełniającą jej regulacje Ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, mającą zastosowanie do nauczycieli w sprawach nieuregulowanych w Karcie nauczyciela, w sposób kompleksowy porządkują kwestie związane ze stosunkiem pracy nauczyciela, w tym tryb wypowiadania umowy czy przypadki, w których rozwiązanie nauczycielskiego stosunku pracy jest niemożliwe. Przykładem takiego przepisu ochronnego jest art. 41 k.p., wyłączający możliwość wypowiedzenia umowy o pracę w czasie urlopu nauczyciela lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. w trakcie choroby czy urlopu bezpłatnego, udzielanego na wniosek lub za zgodą nauczyciela na podstawie art. 68 KN.

Zauważyć jednak należy, że Karta nauczyciela i Kodeks pracy nie są jedynymi aktami prawnymi, jakie dyrektor szkoły czy innej jednostki oświatowej musi brać pod uwagę, chcąc zwolnić nauczyciela. Zasady postępowania w takim wypadku mogą znajdować się również w szczególnych aktach prawnych, regulujących uprawnienia osób sprawujących określone funkcje lub wykonujących specyficzną działalność. Przykładem takich osób są radni gmin, powiatów czy sejmików wojewódzkich.

Osoby sprawujące te funkcje zostały objęte przez ustawodawcę ochroną wynikającą ze szczególnej roli, jaka została im powierzona. W założeniach ustaw samorządowych wykonywanie mandatu radnego musi się odbywać w sposób wolny od nacisków, które mogłyby wpływać na decyzję radnych podczas głosowań w organach stanowiących, stąd też radni nie mogą odczuwać, iż sposób sprawowania mandatu może mieć wpływ na ich sytuację zawodową. Spełnieniu takiej funkcji gwarancyjnej służy art. 25 ust. 2 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem. Jednocześnie rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Odpowiednikiem tego przepisu w pozostałych ustawach samorządowych są art. 22 ust. 2 Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i art. 27 ust. 2 Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, odnoszące się odpowiednio do radnych rady powiatu i sejmiku województwa, lecz z uwagi na fakt, że ich treść jest praktycznie identyczna z przepisem z ustawy gminnej, dalsza część opracowania odnosić się będzie do tego przepisu jako najpowszechniej stosowanego, a wszelkie dotyczące go wnioski można zastosować również do regulacji przywołanych przepisów pozostałych ustaw samorządowych.

Zgoda rady

Z pierwszego zdania art. 25 ust. 2 Ustawy o samorządzie gminnym wynika, że rozwiązanie stosunku pracy z radnym wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której radny jest członkiem. Oznacza to w konsekwencji, iż w przypadku gdy zatrudniony w szkole nauczyciel sprawuje jednocześnie mandat radnego, rozwiązanie z nim stosunku pracy wymaga od dyrektora uprzedniego zwrócenia się do rady gminy z wnioskiem o wyrażenie zgody na taką czynność. Ponieważ rada jest organem kolegialnym, a jedyną formą jej działania jest podjęcie uchwały, dlatego zgoda na rozwiązanie stosunku pracy z radnym musi zostać wyrażona właśnie w formie uchwały podjętej na sesji rady gminy.