STAN PRAWNY NA 4 PAŹDZIERNIKA 2019 Środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli Opracował i zaktualizował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), • Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 506 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 r. w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1653), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r. Nr 1 poz. 5). Podział środków Stosownie do art. 70a Karty nauczyciela w budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem szkoleń branżowych – w wysokości 0,8 proc. planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. Potrzeby w zakresie doskonalenia nauczycieli Zgodnie z § 3 Rozporządzenia w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe (dalej: Rozporządzenie) na każdy rok szkolny dyrektor określa potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, uwzględniając m.in. wnioski nauczycieli o dofinansowanie kosztów związanych z podróżą służbową lub opłatami za odbywane formy doskonalenia zawodowego (np. koszty studiów podyplomowych). Wniosek nauczyciela powinien zawierać: • imię i nazwisko nauczyciela, • nazwę formy doskonalenia zawodowego, o której dofinansowanie ubiega się nauczyciel, • nazwę organizatora danej formy doskonalenia zawodowego, • wysokość kosztów lub opłat, o których dofinansowanie ubiega się nauczyciel, • uzasadnienie przydatności w pracy zawodowej odbycia danej formy doskonalenia, • podpis nauczyciela. Oprócz wniosków nauczycieli dyrektor szkoły, określając potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego, uwzględnia również: • wyniki nadzoru pedagogicznego, • wyniki odpowiednio egzaminu ósmoklasisty, egzaminu zawodowego lub egzaminu maturalnego, • zadania związane z realizacją podstawy programowej kształcenia ogólnego lub podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego, • wymagania wobec szkół i placówek. Zapamiętaj! Do 31 października danego roku dyrektor szkoły składa do organu prowadzącego wnioski o dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli w następnym roku kalendarzowym. Wnioski te są brane pod uwagę przez organ prowadzący, który na ich podstawie do 31 stycznia danego roku opracowuje plan dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli. Oprócz wniosków dyrektorów organ prowadzący, planując dofinansowanie doskonalenia zawodowego, ma obowiązek uwzględnić: • wyniki egzaminu ósmoklasisty, egzaminu zawodowego lub egzaminu maturalnego, • podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa, ustalone przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, • stopień realizacji harmonogramu szkoleń branżowych. Ponadto, zgodnie z § 6 Rozporządzenia, organ prowadzący, w porozumieniu z dyrektorami szkół, ustala corocznie maksymalną kwotę dofinansowania opłat pobieranych przez podmioty organizujące doskonalenie zawodowe oraz formy i specjalności kształcenia, na które dofinansowanie jest przyznawane. Z reguły materia ta jest ustalana w drodze zarządzenia organu wykonawczego. Dopuszczalne formy doskonalenia Zgodnie z art. 70a ust. 3a KN ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, o których mowa w ust. 1, dofinansowuje się: • koszty udziału nauczycieli w seminariach, konferencjach, wykładach, warsztatach, szkoleniach, studiach podyplomowych oraz innych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych odpowiednio przez placówki doskonalenia nauczycieli, szkoły wyższe oraz inne podmioty, których zadania statutowe obejmują doskonalenie zawodowe nauczycieli, • koszty udziału nauczycieli w formach kształcenia nauczycieli prowadzonych przez szkoły wyższe i placówki doskonalenia nauczycieli, • wspomaganie szkół oraz sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli prowadzonych przez placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno- pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne i biblioteki pedagogiczne, • koszty udziału nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu w szkoleniach branżowych. Cele, które mogą być finansowane ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, wynikają z art. 70a ust. 3a KN i zostały uszczegółowione w § 2 Rozporządzenia. Zgodnie z tą regulacją ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli mogą być pokryte w części lub w całości koszty związane z podróżą służbową nauczycieli biorących udział w formach doskonalenia zawodowego oraz osób organizujących i prowadzących daną formę doskonalenia zawodowego nauczycieli. Ze środków na doskonalenie pokrywa się również koszty wynagrodzenia osób prowadzących następujące formy doskonalenia zawodowego nauczycieli: seminaria, konferencje, wykłady, warsztaty, szkolenia, studia podyplomowe. Ponadto pokrywa się koszty wynagrodzenia osób prowadzących działania w ramach wspomagania szkół oraz sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli. Pokrywa się również koszty druku i dystrybucji materiałów szkoleniowych i informacyjnych dla nauczycieli. Przywołane przepisy pozostają w ścisłym związku z regulacją zawartą w § 9 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania. Zgodnie z tym przepisem dyrektor, w ramach posiadanych na ten cel środków finansowych, może pokryć w całości lub w części opłaty pobierane przez szkołę wyższą oraz udzielić dodatkowego urlopu szkoleniowego. Przepis wyraźnie wskazuje, że nie ma obowiązku dofinansowania kosztów kształcenia w pełnej wysokości. To dyrektor przyznaje środki konkretnemu nauczycielowi. Użyte w przywołanym wyżej przepisie § 9 ust. 3 sformułowanie „może pokryć” wskazuje, że dyrektor może również odmówić przyznania dofinansowania w sytuacji braku niezbędnych środków finansowych. Przywołane przepisy stanowią podstawę prawną do przyjęcia przez dyrektora szkoły regulaminu przyznawania środków na dofinansowanie, co pozwoli stworzyć zobiektywizowany system przyznawania funduszy. Środki na wspierania doradztwa metodycznego Zgodnie z art. 70a ust. 4 KN w budżetach wojewodów wyodrębnia się środki na wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa, w łącznej wysokości 12 400 średnich wynagrodzeń nauczyciela dyplomowanego. Środki na realizację tego zadania w budżetach poszczególnych wojewodów wyodrębnia się w wysokości proporcjonalnej do liczby nauczycieli zatrudnionych w województwie, ustalonej na podstawie danych SIO. Z tych środków wojewoda udziela jednostkom samorządu terytorialnego prowadzącym placówki doskonalenia nauczycieli zatrudniające doradców metodycznych, o których mowa w art. 183 ust. 4 upo., dotacji na finansowanie wydatków związanych z zatrudnieniem nauczycieli w celu realizacji zadań doradcy metodycznego. Przekazanie dotacji następuje na podstawie umowy. Szkolenia branżowe Zwrócić również należy uwagę na treść § 8 Rozporządzenia. Zgodnie z tą regulacją dyrektor szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, placówki kształcenia ustawicznego lub centrum kształcenia zawodowego, ustala harmonogram uczestniczenia przez nauczycieli w szkoleniach branżowych realizowanych w trzyletnich cyklach, uwzględniając: • obowiązkowy wymiar szkolenia branżowego, • możliwości organizacji szkoleń branżowych u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, których działalność jest związana z nauczanym zawodem lub branżą, • wnioski nauczycieli, • udział nauczycieli w formach doskonalenia zawodowego realizowanych u pracodawców w ramach regionalnych programów operacyjnych, • potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli kształcenia zawodowego: o ustalone na podstawie wyników nadzoru pedagogicznego, o ustalone na podstawie analizy uzyskiwanych efektów kształcenia zawodowego, w tym wyników egzaminów zawodowych, o związane z rozpoczęciem kształcenia w zawodzie, w którym dotychczas nie było prowadzone kształcenie, lub realizacją eksperymentu pedagogicznego. Obowiązkowy wymiar szkolenia branżowego określa art. 70c ust. 1 KN, zgodnie z którym nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczyciele praktycznej nauki zawodu są zobowiązani doskonalić umiejętności i kwalifikacje zawodowe potrzebne do wykonywania pracy poprzez uczestniczenie w szkoleniach branżowych realizowanych w trzyletnich cyklach, w łącznym wymiarze 40 godzin w cyklu. Obowiązek ten nie dotyczy nauczycieli: • prowadzących działalność gospodarczą związaną z nauczanym zawodem albo indywidualne gospodarstwo rolne, którego działalność jest związana z nauczanym zawodem, • zatrudnionych u pracodawców na stanowiskach związanych z nauczanym zawodem, • zatrudnionych w indywidualnych gospodarstwach rolnych, których działalność jest związana z nauczanym zawodem. Pracodawca lub osoba prowadząca indywidualne gospodarstwo rolne przyjmuje nauczyciela na szkolenie branżowe na podstawie skierowania wydanego przez dyrektora szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, dyrektora placówki kształcenia ustawicznego lub dyrektora centrum kształcenia zawodowego. Zgodnie z § 9 ust. 2 ww. Rozporządzenia skierowanie na szkolenie branżowe zawiera: • nazwę i adres odpowiednio szkoły lub placówki, • imię i nazwisko nauczyciela, • dane adresowe pracodawcy lub osoby prowadzącej indywidualne gospodarstwo rolne, • zakres przedmiotowy szkolenia branżowego, • datę rozpoczęcia i zakończenia oraz liczbę godzin szkolenia branżowego. Nauczyciel, ubiegający się z własnej inicjatywy o skierowanie w danym roku szkolnym na szkolenie branżowe, składa dyrektorowi szkoły wniosek o skierowanie na szkolenie branżowe. Wniosek ten zawiera: • dane adresowe pracodawcy lub osoby prowadzącej indywidualne gospodarstwo rolne przyjmujących nauczyciela na szkolenie branżowe, • datę rozpoczęcia i zakończenia oraz liczbę godzin szkolenia branżowego, • podpis przedstawiciela pracodawcy lub osoby prowadzącej indywidualne gospodarstwo rolne przyjmujących nauczyciela na szkolenie branżowe. Dyrektor szkoły przekazuje nauczycielowi skierowanie na szkolenie branżowe nie później niż na 14 dni przed planowanym rozpoczęciem tego szkolenia.