Zasady używania pieczęci urzędowych przez szkoły

OPUBLIKOWANO: CZERWIEC 2012

Opracowała: Diana Kaczorek, legislator, prawnik w biurze prawnym urzędu miasta

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 235 poz. 2000 ze zm.),
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1955 r. w sprawie tablic i pieczęci urzędowych (Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 316 ze zm.),
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2005 r. Nr 260 poz. 2593 ze zm.),

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych szkół i placówek artystycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 377),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie ramowych statutów: publicznego centrum kształcenia ustawicznego, publicznego ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publicznego centrum kształcenia praktycznego (Dz.U. z 2003 r. Nr 132 poz. 1226 ze zm.),

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 97 poz. 624 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 31 sierpnia 2005 r. w sprawie ramowych statutów publicznych szkół i placówek artystycznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 181 poz. 1507 ze zm.).

W niniejszym artykule zostały przedstawione regulacje prawne dotyczące zasad zamawiania i używania przez szkoły pieczęci urzędowych, a także ich wyrabiania i likwidacji. Punktem wyjścia do rozważań na powyższy temat powinno być jednak wyraźne rozróżnienie pieczęci używanych przez szkoły od pieczęci urzędowych. Pieczęcią urzędową jest bowiem szczególnego rodzaju pieczęć, której wygląd, wymiary, sposób używania, strzeżenia, zamawiania i wyrobu określają przepisy prawa, tj. Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1955 r. w sprawie tablic i pieczęci urzędowych.

Zgodnie z art. 16c ust. 1 wspomnianej Ustawy urzędową pieczęcią jest pieczęć o następujących cechach:

metalowa,
okrągła,
tłoczona,
zawierająca pośrodku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, a w otoku napis odpowiadający nazwie podmiotu uprawnionego do jej używania.

Aby dany podmiot mógł używać pieczęci urzędowej, jego uprawnienie powinno być wyraźnie określone w przepisach prawa. Źródłem takiego uprawnienia jest w szczególności art. 16c ust. 3 w związku z art. 2a Ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, który do podmiotów używających pieczęci urzędowych zalicza m.in.:

organy władzy państwowej,
organy administracji rządowej,
jednostki samorządu terytorialnego i ich organy,
sądy, prokuratury i komorników sądowych,
szkoły publiczne, szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych,
państwowe szkoły wyższe i niepaństwowe szkoły wyższe.

Powyższa Ustawa nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem „szkoła publiczna” oraz „szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej”. Ustawą wskazującą na zakres znaczeniowy tych dwóch wyrażeń jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Za szkoły uznaje ona szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne i artystyczne. Rozróżnienie placówek na publiczne i niepubliczne jest związane z potrzebą wskazania kategorii zakładających i prowadzących je podmiotów – szkoły publiczne zakładają i prowadzą podmioty zaliczane do administracji publicznej, natomiast szkoły niepubliczne zakładają i prowadzą podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego i ministrowie. Szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej, jeżeli spełnia te same standardy, które ustawodawca wyznaczył dla szkoły publicznej, dotyczące: realizacji programów nauczania, realizacji zajęć edukacyjnych, stosowania zasad klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów, prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, kształcenia w zawodach lub w profilach kształcenia ogólnozawodowego oraz zatrudniania nauczycieli o określonych kwalifikacjach.

Należy przy tym nadmienić, że oprócz wspomnianych szkół publicznych oraz szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, pozostałe jednostki oświatowe, w tym również niepubliczne przedszkola, szkoły i placówki, nie są uprawnione do używania pieczęci urzędowych.

Zamawianie pieczęci urzędowych

Do wyrobu pieczęci państwowych uprawniona jest wyłącznie Mennica Państwowa. Wyjątek w tym zakresie przewidziano dla gmin, związków komunalnych i sejmików samorządowych. Do wyrobu ich pieczęci urzędowych, zawierających herb gminy lub województwa, są upoważnione również wyspecjalizowane podmioty gospodarcze inne niż Mennica Państwowa. W przypadku szkół (zarówno publicznych, jak i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych) zamówienia na pieczęcie dla tych podmiotów kierują do Mennicy Państwowej ich organy prowadzące.