OPUBLIKOWANO: MARZEC 2012
ZAKTUALIZOWANO: 21 SIERPNIA 2017

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Opracował: Jan Lewandowski, konsultant DODN Filia w Legnicy ds. kadry kierowniczej, prawa oświatowego, nadzoru pedagogicznego, ekspert MEN ds. awansu zawodowego nauczycieli, wojewódzki ekspert przedmiotowy MEN ds. reformy programowej, autor publikacji oraz programów szkoleniowych, wykładowca akademicki

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1311 ze zm.),
• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.).

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych reguluje Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, tj. odpowiedzialność z tytułu rozporządzenia środkami publicznymi (z budżetu państwa lub gminy) osób uprawnionych do rozporządzania tymi środkami.

Katalog czynów stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest zamknięty – został określony w Ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (art. 5–18c). Stwierdzenie, że dana osoba popełniła czyn będący naruszeniem dyscypliny finansów publicznych w rozumieniu ww. Ustawy może oznaczać, że sprawca nie będzie odpowiadał wyłącznie z tytułu jednego czynu zabronionego, ale z tytułu wielu czynów zabronionych (zbieg czynów zabronionych)  naruszenie wielu norm prawa materialnego.

Jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych można potraktować m. in.:

• nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia,
• niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia,
• niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty  albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności,   
• dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej,
• nieprzekazanie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego lub nieterminowe przekazanie tych dochodów,
• niedokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości dochodów przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy albo nadwyżki środków finansowych przez agencję wykonawczą lub nieterminowe dokonanie tej wpłaty,
• przeznaczenie dochodów, z wyłączeniem dochodów własnych oraz dochodów gromadzonych na rachunku funduszu motywacyjnego, uzyskiwanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej jednostce,
• przekazanie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu jej udzielania (wydatkowanie niezgodnie z jej przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotacji),
•  nierozliczenie przekazanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej dotacji,
• dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym  albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia,