Jak uczyć efektywnie?

Wstęp

Aby uczniowie byli przygotowani do uczenia się danego przedmiotu, potrzebują umiejętności aktywnego budowania własnej wiedzy i rozumienia zjawisk, a nie tylko biernego przyswajania podawanych im informacji. Zatem priorytetową rolą nauczycieli jest włączanie uczniów w sam proces uczenia się, wskazywanie im, jak się efektywnie i (ośmielę się użyć słowa) "ekonomicznie" uczyć, a - co za tym idzie - jak samodzielnie oceniać efekty własnej nauki przy określonych w zrozumiały sposób, celach i kryteriach nauczania. Pozwala to uczącym się rozpoznać, jaki następny krok mają do wykonania w procesie zdobywania, pogłębiania i utrwalania wiedzy oraz umiejętności.

11 porad, jak efektywnie uczyć¹

1. Tłumaczyć tylko to, co może być zrozumiane. Jednym z najczęstszych błędów nauczycieli jest tłumaczenie uczniom rzeczy, których nie są oni w stanie jeszcze na danym etapie zrozumieć, przez co nie dość, że marnuje się czas i energię, to jeszcze - co gorsza - wywołuje u uczniów frustrację. Nauczyciel musi wiedzieć, że istnieje naturalna gradacja wiedzy w procesie nauki i że uczeń może mieć wielkie trudności ze zrozumieniem czegoś, co jest dla niego samego jest już rutyną. Uczeń musi najpierw zrozumieć podstawowe kwestie i problemy, by na drodze progresu móc opanować dalszą partię materiału.
2. Stosować gradację trudności. Nauczanie powinno się zaczynać od rzeczy bardzo prostych, by przez trudniejsze dojść do tych najbardziej skomplikowanych. Próg trudności należy stopniować. Proste zadania, zagadnienia to wyśmienity przyrząd służący do tego, aby wzbudzić w uczniu zainteresowanie danym materiałem i ponadto podnieść jego samoocenę.
3. Ćwiczyć i powtarzać. Uczyć się nowych idei można tylko wtedy, gdy można je zastosować. Początkujący muszą dużo ćwiczyć, powtarzać dany materiał, wykonywać zadania praktyczne, stosując wiedzę teoretyczną. Może warto byłoby skorzystać z metody typu outdoor, opartej na "uczeniu się przez doświadczenie". Wykorzystuje ona znaną wszystkim prawidłowość, że najlepiej zapamiętywane i najłatwiej przenoszone na grunt praktyki i życia codziennego jest to, co sami wcześniej zrobiliśmy. Niekonwencjonalna forma nauczania obliguje do porzucenia rutyny i wywołuje silne zaangażowanie emocjonalne, co z kolei wzmacnia tę prawidłowość.
4. Nie bać się przegrywać. Nauczycielskie ego będzie usatysfakcjonowane postępami, jakie uczynił jego uczeń. Nie należy się jednak przed uczniem popisywać. Gdy uczeń będzie wiedział "coś" więcej z dziedziny nauczanej przez nauczyciela, ten powinien go pochwalić i przyznać się, że sam tego nie wiedział.
5. Skracać swe wywody. Nauczyciel powinien wyjaśniać krótko i zwięźle dany materiał oraz pozwolić początkującemu samemu odkrywać meandry danej dziedziny wiedzy. Należy odpowiadać na wszystkie pytania, ale nie rozwodzić się zbyt długo. Gdy nie jest się pewnym, czy uczeń pojął, o co chodzi, powinno się poprosić go o powtórzenie materiału.
6. Zignorować niektóre zasady.