OPUBLIKOWANO: KWIECIEŃ 2012

Agresywny przedszkolak a przepisy prawa oświatowego

Opracowała: Joanna Pieczarka-Swadźba, prawnik

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 173 poz. 1072),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. z 2011 r. Nr 209 poz. 1245),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.).

Agresja staje się coraz większym problemem życia codziennego. Media donoszą o nowych przypadkach agresywnych zachowań nie tylko dorosłych, ale również dzieci. Można je zaobserwować niemal wszędzie: w domu, na ulicy, a co gorsza – także w przedszkolu. Podczas swojej pracy zawodowej nauczyciele przedszkola coraz częściej mają do czynienia z tym zjawiskiem.

W związku z tym, że nauczyciele są zobligowani dbać o bezpieczne warunki pobytu dzieci w przedszkolu, w przypadku pojawiającej się u przedszkolaka agresji skierowanej na inne dzieci mają oni obowiązek reagować. W żadnym wypadku takich sytuacji nie można bagatelizować czy ukrywać. W obliczu zachowań agresywnych w przedszkolu zawsze pojawia się jednak dylemat, w jaki sposób zadziałać, aby jak najlepiej pomóc dziecku agresywnemu w korekcie jego zachowań, a jednocześnie uchronić inne dzieci przed agresją takiego malucha.

Podejmowanie działań o charakterze profilaktycznym

Zachowanie agresywne u dzieci przedszkolnych z pewnością nie może być bagatelizowane, dlatego też nauczyciele powinni szukać różnych sposobów pomocy dziecku, podejmować próby przezwyciężania trudności wychowawczych, a także szukać możliwości rozwiązań prawnych tej trudnej sytuacji. Aby skutecznie działać w przypadku zaistnienia aktów agresji wśród przedszkolaków, istotne jest: właściwe zdiagnozowanie problemu, posiadanie przez nauczycieli wiedzy na temat zjawiska agresji i przemocy, praktycznych umiejętności wychowawczych oraz konsekwentne działanie całego grona pedagogicznego w przedszkolu. Nieodzowna jest również konieczność każdorazowego reagowania na przejawy agresji i nietolerowanie zachowań z pozoru niegroźnych, takich jak: wyzwiska, wyśmiewanie, przezywanie, uderzanie – mają one bowiem tendencję do eskalacji. Bardzo pomocne w pracy nauczyciela przedszkola są również szkolenia dotyczące problematyki agresji, które będą stanowiły cenne źródło informacji o tym zjawisku.

Dobrym rozwiązaniem będzie zbudowanie przedszkolnego systemu profilaktyki agresji i przemocy, w którym wskazane zostaną po kolei działania praktyczne, wychowawcze i prawne, jakie należy podjąć, reagując na akty agresji w przedszkolu. W chwili obecnej w wielu szkołach systemy takie już obowiązują i w większości z nich sprawdzają się, stanowiąc pomocne wskazówki do podejmowania właściwych działań przeciwko przemocy. Przykładowy sposób działania w przypadku agresji w szkole został podany w programie „Szkoła bez przemocy” (www.szkolabezprzemocy.pl), który może być wzorcem dla placówek przedszkolnych.

Jednym z najważniejszych elementów o niebagatelnym znaczeniu wychowawczym jest wprowadzenie systemu zasad, norm i konsekwencji obowiązujących w przedszkolu. Najczęściej zostają one wyrażone w programie wychowawczym placówki. Istotne jest także, aby obowiązki przedszkolaków i zasady ich dotyczące były dla dzieci czytelne i zrozumiałe oraz by były one konsekwentnie przestrzegane (art. 54 ust. 2 pkt 1 lit. a Ustawy o systemie oświaty).

Współpraca z rodzicami