Opublikowano: sierpień 2012

ZAKTUALIZOWANO: październik 2014

Kontrola sanepidu w żłobku – jak się przygotować?

Opracowała: Anna Torbicka, pedagog w zakresie pracy opiekuńczej i socjalno-wychowawczej

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212 poz. 1263 ze zm.),
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 136 poz. 914 ze zm.),
• Rozporządzenie (WE) NR 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004),
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 kwietnia 2007 r. w sprawie pobierania i przechowywania próbek żywności przez zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego (Dz.U. z 2007 r. Nr 80 poz. 545),
• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 947 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz.U. z 2011 r. Nr 69 poz. 367),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm.)
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.).

Niniejszy artykuł, wskazując na aktualne przepisy prawne, informuje, na co należy zwrócić szczególną uwagę i o co zadbać, aby żłobek był miejscem bezpiecznym dla dzieci i pracowników. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków w żłobku przygotuje placówkę do kontroli sanepidu.

Co sanepid skontroluje w żłobku?

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej sanepid może w żłobku skontrolować przestrzeganie przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, dotyczące w szczególności:

• wody przeznaczonej do spożycia (pkt 1),
• utrzymania należytego stanu higienicznego żłobka jako nieruchomości (np. budynek), zakładu pracy oraz jako instytucji użyteczności publicznej (m.in. stan techniczny pomieszczeń), jego obiektów i urządzeń (np. plac zabaw) (pkt 2),
• warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (np. kuchnia, a w niej urządzenia wykorzystywane podczas produkcji żywności, czystość personelu uczestniczącego w produkcji żywności, stołówka) (pkt 4),
• warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy (pkt 5),
• higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w placówkach oświatowo-wychowawczych (pkt 6),
• higieny procesów nauczania (m.in. powierzchnie robocze) (pkt 7).

Warunki zdrowotne produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żłobek zapewniający wyżywienie dla podopiecznych jest placówką żywienia zbiorowego zamkniętego (art. 3 ust. 3 pkt 56 Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia). Z tego powodu jest zobowiązany do przestrzegania przepisów prawa, określających warunki, jakie muszą być spełnione przez zakłady branży żywnościowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego dzieci. Żłobek jest również zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego poprzez respektowanie Dobrej Praktyki Żywienia Zbiorowego. Dobra Praktyka Żywienia Zbiorowego, oprócz wymagań sanitarnohigienicznych, uwzględnia m.in. wartość odżywczą posiłków, sposób planowania jadłospisów i jakość organoleptyczną posiłków. Wszystko to ma na celu zapewnienie prawidłowego rozwoju dzieci i ich optymalnego stanu zdrowia.

Żłobek powinien mieć opracowany własny system kontrolowania procesu przygotowania żywności i postępowania z produktami spożywczymi. Ten opracowany na własne potrzeby zbiór procedur higieniczno-kontrolnych ma służyć zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Placówka powinna opracować, opisać i wdrożyć własny system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP). Spełnienie wymagań HACCP, dobrych praktyk higienicznych (GHP) i produkcyjnych (GMP) podlega kontroli sanepidu.

Artykuł 3 ust. 3 pkt 8 Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia określa, czym jest dobra praktyka higieniczna (Good Hygienic Practice – GHP). Są to działania, które muszą być podjęte, i warunki higieniczne, które muszą być spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności.

Artykuł 3 ust. 3 pkt 41 Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia określa, czym jest system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Points), zwany systemem HACCP. Oznacza postępowanie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności przez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia wymagań zdrowotnych żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i obrotu żywnością. System ten ma również na celu określenie metod eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań korygujących.

Artykuł 59 Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia zaznacza, że do żłobków posiadających kuchnie odnoszą się wymagania higieniczne określone w