OPUBLIKOWANO: LIPIEC 2012

Letnia adaptacja do przedszkola

Opracowała: Agnieszka Sakowicz, dyrektor przedszkola niepublicznego

Dobrze zorganizowana adaptacja jest bez wątpienia odpowiedzią na potrzeby dziecka. Czy jest modą? Może i tak, ale jak najbardziej słuszną. Niech więc stanie się ona standardem w pracy wszystkich placówek – zarówno publicznych, jak i niepublicznych.

Kto kogo i do czego adaptuje?

Wbrew pozorom, nie dla wszystkich odpowiedź na to pytanie jest oczywista. Sposób interpretacji tego zagadnienia przez dyrektora placówki oraz wychowawców zdecyduje o modelu adaptacji. Przesądzi on również o tym, czy poświęcony na nią czas będzie czasem straconym, czy też spotkania adaptacyjne zakończą się rzeczywiście adaptacją przez duże „A”.

Dyrektor i wychowawcy powinni zatem przede wszystkim poszukać odpowiedzi na następujące pytania:

• Czego wymaga od przyszłych przedszkolaków przestrzeń placówki (chodzi m.in. o odległość łazienki od sali, schody, organizację szatni)?
• Czego wymaga od dzieci ramowy rozkład dnia (kwestie m.in. godzin pobytu i długości drzemki dla najmłodszych, liczby i rozkładu posiłków)?
• Czego wymaga od przedszkolaków wybrany program przedszkolny i zwyczaje przyjęte w placówce (chodzi np. o sposób organizowania zajęć na świeżym powietrzu – grupa wychodzi na dwór każdego dnia, bez względu na warunki atmosferyczne, za wyjątkiem ekstremalnej pogody)?
• Czego oczekuje się od opiekunów? Jakiego typu współpracy?
• Jaka jest gotowość personelu placówki do wprowadzania zmian, jeśli okaże się, że potrzeby nowych podopiecznych są inne niż dotychczasowych wychowanków?

Te oraz wiele innych pytań pomogą w samookreśleniu się placówki – zdiagnozowaniu jej możliwości organizacyjnych. Warto przy tym pamiętać, iż nie jest tak, że każdego roku udzielimy tych samych odpowiedzi. Zmieniają się nauczyciele, ich wiedza i doświadczenie. Co więcej, już sama modyfikacja programu przedszkolnego może skutkować koniecznością innego podejścia do nowych przedszkolaków.

Cele adaptacji

Wskazane jest, by o tym, jak długo powinna trwać adaptacja najmłodszych dzieci (czy każdego nowego przedszkolaka w ogóle) i jaki powinien być jej przebieg, decydowały cele, które stawiają sobie dyrektor i wychowawcy. Przy ich ustalaniu należy uwzględnić interesy każdej ze stron biorących udział w procesie – a więc dzieci, rodziców i nauczycieli.

Najważniejsze cele w odniesieniu do dzieci, jakie powinny zostać osiągnięte dzięki dobrze zorganizowanej adaptacji, to:

• zapoznanie podopiecznych ze zwyczajami przyjętymi w przedszkolu,
• zapoznanie maluchów z przestrzenią przedszkola,
• stopniowe przyzwyczajenie dzieci do nieobecności rodziców,
• zapoznanie dzieci z osobami, które zaopiekują się nimi podczas nieobecności opiekunów i które będą mogły obdarzyć zaufaniem,
• budowanie pozytywnych skojarzeń z przedszkolem,
• wstępne zintegrowanie każdego dziecka z grupą.

Z kolei rodzice dzięki uczestnictwu w zajęciach adaptacyjnych powinni odnieść następujące korzyści:

• poznanie zwyczajów przyjętych w przedszkolu, by móc podtrzymywać je w domu i rozmawiać o nich z pociechą,
• poznanie pozostałych opiekunów,
• poznanie osobiście personelu placówki: dyrektora, wychowawców, pozostałych pracowników mających kontakt z dziećmi (np. woźnej),
• obserwacja swojego dziecka na tle grupy rówieśniczej – w ten sposób odkrywają oni nieznane im strony osobowości dziecka oraz dotąd nieujawnione umiejętności,
• uzyskanie dostępu do fachowej pomocy w rozwiązywaniu trudności wychowawczych lub możliwość rozmowy z profesjonalistami na temat swojego dziecka,
• przekonanie się, jak ważna jest nauka samoobsługi – ułatwia ona dziecku aklimatyzację w nowym miejscu,
• zacieśnienie więzi z dzieckiem – wspieranie go w trudnym dla niego momencie.

Dla dyrektora i wychowawców organizacja takich zajęć to nie lada wyzwanie, stanowiące jednocześnie okazję, by wyciągnąć korzyści dla siebie. Przede wszystkim to pierwszy sprzyjający moment na rozmowę z rodzicami, pozwalającą poznać ich oczekiwania i obawy związane z oddaniem swojego dziecka pod opiekę nauczyciela przedszkolnego. Sprostanie ich potrzebom i wyjście naprzeciw ich lękom daje możliwość zyskania sympatii opiekunów i zdobycia ich zaufania, a więc zbudowania dobrego fundamentu dla wspólnej troski o rozwój przedszkolaków. Proces adaptacyjny pozwala ponadto na:

• zebranie informacji o dziecku i jego rodzinie, stwarzając okazję do przyjrzenia się relacjom dziecka z rodzicami,
• obserwację zachowań dziecka – jego interakcji z otoczeniem: z dorosłymi i rówieśnikami,
• sprawdzenie poziomu rozwoju przyszłych podopiecznych – ile dzieci wykazuje umiejętności zgodne z oczekiwaną normą, które wybijają się ponad przeciętność, a które niepokoją swoimi trudnościami (nie mylić z diagnozą!),
• ocenienie stopnia samodzielności dziecka,