STAN PRAWNY: LUTY 2012

Dotacje z budżetu gminy na żłobki niepubliczne

Opracowała: Diana Kaczorek, prawnik, legislator, pracownik administracji publicznej

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2011 r. Nr 45 poz. 235 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz.U. z 2011 r. Nr 69 poz. 367),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.),
• Ustawa z dnia 8 marca 1991 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594).

Udzielanie dotacji żłobkom – prawo czy obowiązek gminy?

Zgodnie z art. 60 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 podmioty, o których mowa w art. 8 ust. 1 Ustawy, prowadzące żłobek lub klub dziecięcy mogą otrzymać na każde dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym dotację celową z budżetu gminy. Wysokość i zasady ustalania dotacji celowej określa rada gminy w drodze uchwały.

Podmiotami uprawnionymi do otrzymania dotacji są te same podmioty, którym przysługuje prawo zakładania i prowadzenia żłobka, tj. osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Potencjalnie więc każdy podmiot, który założył żłobek, może się ubiegać o dotację z budżetu gminy, na terenie której prowadzi działalność. Z tak określonym uprawnieniem podmiotu prowadzącego żłobek nie skorelowano jednak obowiązku gminy w zakresie uchwalenia uchwały określającej wysokość dotacji i zasady jej przyznawania. Podjęcie takiej uchwały nie stanowi obowiązku gminy – może, lecz nie musi ona przeznaczać ze swojego budżetu środki finansowe na dofinansowanie działających na jej terenie żłobków, w tym niepublicznych. Gminy, którym brakuje środków finansowych na realizację zadań obowiązkowych, niechętnie podejmują działania nieobowiązkowe, za którymi idą kolejne wydatki. Stąd jedynie kilkadziesiąt na ponad 2400 wszystkich gmin w Polsce zdecydowało się wypłacać dotacje celowe na dzieci objęte opieką w niepublicznych żłobkach.

Dotacje tylko na zarejestrowane żłobki

Dotację mogą otrzymać jedynie podmioty, o których mowa w art. 8 ust. 1 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, prowadzące żłobek. O możliwości ubiegania się o wypłatę dotacji decydują zatem dwa warunki: po pierwsze, może się o nią ubiegać podmiot określony w Ustawie – osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej – i po drugie, podmiot ubiegający się o dotację musi prowadzić żłobek. Żłobkiem z kolei może być jedynie taka forma opieki nad dziećmi, która została zarejestrowana w gminnym rejestrze żłobków i klubów dziecięcych i która spełnia wymagania określone w ww. Ustawie oraz Rozporządzeniu w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych. O dotację nie może się natomiast ubiegać podmiot niespełniający powyższych wymagań, czyli np. podmiot prowadzący przed wejściem w życie ustawy żłobkowej działalność gospodarczą, polegającą na sprawowaniu opieki nad dziećmi, który nadal tę działalność prowadzi na podstawie dotychczasowych przepisów.

Na marginesie warto przypomnieć, że ustawodawca dopuścił możliwość prowadzenia zarobkowej działalności opiekuńczej na podstawie dotychczasowych przepisów przez podmioty utworzone przed wejściem w życie ustawy żłobkowej, nie dłużej jednak niż przez okres trzech lat od dnia wejścia w życie ww. Ustawy. Po upływie tego okresu muszą one albo zakończyć działalność, albo dostosować ją do nowych warunków określonych w tej Ustawie i jej przepisach wykonawczych.

Gdzie szukać informacji o uchwale podjętej przez radę gminy?

Jeśli rada gminy zdecyduje się podjąć uchwałę regulującą wysokość dotacji na każde dziecko objęte opieką żłobkową i zasady jej udzielania, udostępni jej treść w biuletynie informacji publicznej danej gminy, do których dostęp następuje za pośrednictwem wyszukiwarek internetowych. Nie jest to jednak jedyne źródło informacji o podjętych uchwałach rady gminy. Uchwała, o której mowa w art. 60 Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3