OPUBLIKOWANO: STYCZEŃ 2012
ZAKTUALIZOWANO: 11 MAJA 2016
Wydawanie świadectw pracy
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),
- Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy (Dz.U. z 2011 r. Nr 36 poz. 181),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania(Dz.U. z 1996 r. Nr 60 poz. 282 ze zm.).
Wydawanie świadectw pracy jest bezwzględnym obowiązkiem każdego pracodawcy. W przypadku niewywiązywania się z niego, pracownik może dochodzić na drodze sądowej odszkodowania oraz wnieść do sądu pracy powództwo o jego wydanie. Ponadto art. 91c Karty nauczyciela stanowi, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami KN, stosuje się przepisy Kodeksu pracy.
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca jest zobowiązany wydać świadectwo pracy niezwłocznie. Regulacja ta znajduje się w art. 97 § 1 k.p. i oznacza, że pracodawca zobowiązany jest wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu ustania stosunku pracy bądź w terminie siedmiu dni od momentu jego ustania. Z obowiązkiem wydania świadectwa pracy bezpośrednio łączy się obowiązek aktywnego zachowania, związany z doręczeniem świadectwa pracownikowi. Wynika on wprost z § 2 Rozporządzenia w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania. Ponadto wydanie świadectwa pracy nie może zostać wstrzymane z powodu nierozliczenia się pracownika z pracodawcą, np. z wydanego mu mienia.
Szczególny sposób wydania świadectwa pracy pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy terminowej – wydawanie zbiorowego świadectwa pracy
Ustawodawca Ustawą o zmianie ustawy Kodeks pracy zmienił treść art. 97 § 11 k.p. oraz dodał do wspomnianego artykułu § 12–§ 13 i tym samym w szczególny sposób uregulował obowiązek wydania świadectwa pracy pracownikowi, który po upływie czasu, na który została zawarta umowa terminowa z danym pracodawcą, ponownie zawarł z tym samym pracodawcą kolejną terminową umowę o pracę. Taki przypadek znajdzie zastosowanie, jeżeli pracownik zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony albo umowy o pracę na czas wykonywania określonej pracy. Regulacja zawarta w § 11–§ 13 stanowi wyjątek od regulacji z § 1 powyższego art. Nie dotyczy on jednak sytuacji, w której pracodawca po upływie terminowej umowy o pracę zawiera z danym pracownikiem umowę o pracę na czas nieokreślony.
Wprowadzony zapis stanowi ułatwienie dla pracodawcy i polega na tym, że pracodawca nie jest zobowiązany do wydawania świadectwa pracy po ustaniu każdego terminowego stosunku pracy. Przed nowelizacją pracodawca musiał wydać świadectwo pracy pracownikowi zatrudnionemu np. na podstawie umowy na czas określony po upływie czasu, na jaki ta umowa została zawarta, pomimo tego, że z tym samym pracownikiem zawarł kolejną umowę na czas określony. Obecnie pracodawca jest zobowiązany wydać jedno świadectwo pracy, które obejmuje wszystkie zakończone stosunki pracy, nawiązane na podstawie umów terminowych zawartych w okresie dwóch lat.
W art. 97 § 11 k.p. ustawodawca wskazał, iż jeżeli pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów, zawartych w okresie 24 miesięcy, poczynając od zawarcia pierwszej z tych umów. Obowiązek wydania świadectwa pracy powstaje po ustaniu ostatniej z umów wymienionych w powyższym przepisie, zawartej nie później niż z upływem dwóch lat, licząc od dnia zawarcia pierwszej umowy. Powyższy mechanizm obowiązuje również wówczas, gdy pomiędzy ustaniem jednej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę wystąpiła przerwa. Wydanie świadectwa pracy za okres zatrudnienia obejmujący umowy o pracę, które uległy już rozwiązaniu, jest obligatoryjne. Jeżeli natomiast rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę niezwiązanej przed upływem 24 miesięcy przypada po upływie tego terminu, świadectwo pracy wydaje się w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę.
Oznacza to, że jeżeli pracodawca zatrudnił pracownika 1 stycznia 2008 r. na trzymiesięczny okres próbny, następnie 1 kwietnia zawarł z nim umowę sześciomiesięczną do 31 sierpnia 2008 r., zawierając później z tym samym pracownikiem umowę na czas określony do 31 listopada 2009 r., to w przypadku, gdy po raz kolejny pracodawca z tym samym pracownikiem zawarłby umowę terminową, np. od 1 grudnia 2009 r. do 31 marca 2010 r., to obowiązek wydania świadectwa pracy powstanie 31 marca 2010 r. Należy zwrócić uwagę, że powyższe ułatwienie dla pracodawcy obejmuje również umowy terminowe, które zostały zawarte przed upływem dwuletniego okresu, nawet jeżeli stosunek pracy rozpocznie się po jego upływie.
