STAN PRAWNY: PAŹDZIERNIK 2011

Obowiązki dyrektora przedszkola niepublicznego

Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. z 2009 r. Nr 184 poz. 1436),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2009 r. Nr 168 poz. 1324),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 poz.17),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. z 2009 r. Nr 89 poz. 730),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
• Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 70 poz. 335 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243 poz. 1623 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.),
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz.U. z 2011 r. Nr 14 poz. 67).

Dyrektor przedszkola niepublicznego jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie placówki we wszystkich jej aspektach. Zobligowany jest do znajomości przepisów prawa, zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom i wszystkim pracownikom, organizacji codziennego życia przedszkola, dbałości o poziom nauczania oraz dopilnowania wielu innych spraw. Niniejszy artykuł stanowi pomocne narzędzie w prawidłowym konstruowaniu zakresu obowiązków dyrektora oraz wskazówkę, o czym należy pamiętać, aby należycie sprawować tę funkcję.

Kwalifikacje dyrektora przedszkola

Na stanowisku dyrektora przedszkola niepublicznego może być zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem. To organ prowadzący określa wymagania, jakie powinien spełnić dyrektor tego typu placówki. Mogą się one pokrywać z wymaganiami zawartymi w § 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek.

Należy pamiętać, że jeśli dyrektor placówki niepublicznej ma sprawować nadzór pedagogiczny, to powinien posiadać niezbędne kwalifikacje, upoważniające go do wykonywania tej czynności (zgodnie z § 23 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego). Jeżeli nie spełnia tych wymagań, organ założycielski musi powierzyć sprawowanie nadzoru pedagogicznego innej osobie, posiadającej odpowiednie kompetencje.

Obowiązki dyrektora przedszkola

Zazwyczaj najważniejsze obowiązki dyrektora zawarte są w statucie przedszkola, natomiast o zakresie jego uprawnień decyduje organ prowadzący. Do najistotniejszych obowiązków dyrektora może należeć:

• kierowanie bieżącą działalnością przedszkola,
• reprezentowanie przedszkola na zewnątrz,
• czuwanie nad przestrzeganiem przepisów prawa oraz tworzenie regulacji wewnętrznych,
• sprawowanie nadzoru pedagogicznego,
• zapewnienie właściwej opieki nad dziećmi,
• zapewnienie dzieciom warunków do rozwoju edukacyjnego i psychofizycznego,
• wyposażanie przedszkola w środki dydaktyczne i pomoce,
• zapewnienie dzieciom oraz pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy,
• podejmowanie decyzji o przyjęciu lub skreśleniu dziecka z przedszkola,
• współpraca z radą pedagogiczną (której jest przewodniczącym), radą rodziców i rodzicami w zakresie ich kompetencji,
• realizacja uchwał rady pedagogicznej, podjętych w ramach jej kompetencji, oraz koncepcji organu prowadzącego,
• dysponowanie środkami finansowymi określonymi w planie finansowym przedszkola,
• wykonywanie zadań pracodawcy wobec wszystkich zatrudnionych w przedszkolu pracowników,
• odpowiedzialność za dokumentację w placówce,
• nadzorowanie organizacji imprez przedszkolnych,
• dbanie o warunki materialno-techniczne przedszkola,
• wydawanie określonych decyzji, zarządzeń.

Kierowanie działalnością przedszkola – stworzenie koncepcji zarządzania przedszkolem

Sprawnemu i prawidłowemu funkcjonowaniu przedszkola sprzyja przede wszystkim stworzenie koncepcji jego działalności. Łatwiej wówczas spojrzeć na wszystkie sprawy placówki jako całości, dzięki czemu można efektywniej nią zarządzać. Dyrektor przedszkola powinien być dobrym menedżerem, gdyż jest odpowiedzialny za ogół pracy dydaktycznej, organizacyjnej i technicznej. Wymaga to od niego ogromnej wiedzy, konkretnych umiejętności i odpowiednich predyspozycji.

Dyrektor powinien przede wszystkim potrafić wykorzystać potencjał i inwencję swoich pracowników, a także wspierać ich rozwój zawodowy. Jego zadaniem jest dbałość o odpowiednią atmosferę pracy. Winien dążyć do pozyskiwania wsparcia finansowego i merytorycznego organów zewnętrznych (np. fundacji, organizacji pozarządowych), aby podnosić poziom pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Przedszkole w ramach swojej głównej działalności powinno realizować cele oraz zadania określone w Ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty i w przepisach wydanych na jej podstawie, takie jak:

• wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka,
• udzielanie dzieciom pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• stworzenie opieki nad dziećmi w wieku trzech–sześciu lat odpowiednio do ich potrzeb i możliwości przedszkola,
• wspomaganie działań wychowawczych rodziców,
• wpływanie na integrowanie zabiegów wychowawczych,
• przygotowanie dzieci do nauki szkolnej,
• wychowywanie dziecka w poszanowaniu tradycji domu rodzinnego.

Przedszkole niepubliczne musi realizować tzw. minimum programowe, określone przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, w ramach którego dzieci zapoznawane są m.in. z problematyką środowiska, przyrody, otoczenia, świadomości własnej osoby, stosunku do obcych. Oprócz tego każde przedszkole, w zależności od pomysłu dyrektora i woli wyrażonej przez rodziców, organizuje zajęcia dodatkowe, takie jak np. rytmika, tańce, języki obce.

Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników dyrektor jest odpowiedzialny za realizowany w przedszkolu zestaw dopuszczonych przez niego programów wychowania przedszkolnego. Nauczyciel lub nauczyciele, po zapoznaniu się z ofertą programów, przeanalizowaniu ich zgodności z podstawą, zweryfikowaniu, czy odpowiadają kryteriom opisanym w ww. Rozporządzeniu, składają na ręce dyrektora wniosek o dopuszczenie wybranego programu. Obowiązkiem dyrektora jest określenie terminu składania wniosków dla programów, które będą obowiązywały od nowego roku szkolnego (np. 5 czerwca). Przed dopuszczeniem programu wychowania przedszkolnego dyrektor może zasięgnąć opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wyższe wykształcenie i kwalifikacje do pracy w przedszkolu, konsultanta lub doradcy metodycznego. Opinia musi w szczególności zawierać ocenę zgodności programu z podstawą programową wychowania przedszkolnego i stopnia dostosowania go do potrzeb oraz możliwości dzieci, dla których jest przeznaczony.

Czuwanie nad przestrzeganiem przepisów prawa oraz tworzenie regulacji wewnętrznych

Do najważniejszych regulacji gwarantujących sprawne funkcjonowanie przedszkola, oprócz statutu, należą:

• arkusz organizacyjny,
• ramowy rozkład pracy,
• roczny plan imprez,
• roczny plan współpracy z rodzicami,
• regulamin pracy,
• regulamin wynagradzania,
• regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Szczegółową organizację wychowania, nauczania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji przedszkola, opracowywany przez dyrektora placówki w terminie określonym przez prowadzącego przedszkole – najlepiej takim, aby pozwalał na naniesienie ewentualnych poprawek przed rozpoczęciem roku szkolnego. Arkusz zatwierdza organ prowadzący. Należy w nim zamieścić w szczególności: czas pracy poszczególnych oddziałów, liczbę pracowników placówki, ogólną liczbę godzin pracy. Dyrektor decyduje również o dniach wolnych w przedszkolu (najczęściej decyzję tę powinien zatwierdzić organ prowadzący).

W porozumieniu z radą pedagogiczną (jeżeli taki obowiązek wynika ze statutu przedszkola), dyrektor ma obowiązek określić ramowy rozkład dnia w przedszkolu, w tym ramy czasowe realizacji podstawy programowej oraz zajęć dodatkowych. Rozkład ten winien uwzględniać wymagania zdrowotne, higieniczne, być dostosowany do założeń programowych i oczekiwań rodziców. Stanowi on podstawę dla nauczycieli, którym powierzono opiekę nad danym oddziałem, pomagającą w ustaleniu dla tego oddziału szczegółowego rozkładu dnia, z uwzględnieniem potrzeb i zainteresowań dzieci. Ramowy rozkład dnia winien być podany do wiadomości rodziców na tablicy informacyjnej, na której umieszczone są również godziny posiłków i czas realizacji zajęć podstawy programowej prowadzonych w przedszkolu. W szczególnych przypadkach dyrektor może zmienić organizację dnia (np. organizacja wyjścia, wycieczki, uroczystości).

Dyrektor przedszkola powinien opracować i przedstawić do zaopiniowania radzie pedagogicznej na posiedzeniu rozpoczynającym rok szkolny tygodniowy harmonogram zajęć dodatkowych. W ramach zarządzania przedszkolem musi on także opracować roczny plan pracy, roczny plan imprez organizowanych w przedszkolu oraz plan współpracy z rodzicami.

Dyrektor przedszkola, działający jako pracodawca wobec wszystkich pracowników przedszkola, winien zadbać, aby w placówce obowiązywały regulaminy obejmujące najważniejsze kwestie związane z organizacją pracy i zasadami wynagradzania. Oznacza to, że na podstawie art. 104 Kodeksu pracy jest on zobligowany wprowadzić regulamin pracy, na podstawie art. 772 k.p. – regulamin wynagradzania, zaś na podstawie art. 8 ust. 2 Ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Sprawowanie nadzoru pedagogicznego

Niepubliczne przedszkola podlegają nadzorowi pedagogicznemu sprawowanemu przez organy określone w art. 35 Ustawy o systemie oświaty, tj. właściwych miejscowo kuratorów oświaty oraz ministra właściwego ds. oświaty i wychowania. Zgodnie z § 4 Rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego w odniesieniu do placówek niepublicznych nadzór pedagogiczny musi być sprawowany z uwzględnieniem organizacji i zakresu zadań organów szkoły lub placówki, określonych w statucie szkoły lub placówki.

Należy pamiętać, że dyrektora przedszkola niepublicznego nie obowiązuje