OPUBLIKOWANO: LISTOPAD 2011

ZAKTUALIZOWANO: PAŹDZIERNIK 2014

Karty obserwacji dziecka

Opracowała: Agnieszka Sakowicz, dyrektor przedszkola niepublicznego, autorka artykułów z zakresu zarządzania oświatą

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.).

Reforma oświaty w zakresie edukacji przedszkolnej zmierza przede wszystkim w kierunku odejścia od oceniania dziecka na rzecz wspierania jego rozwoju – rozpoznania jego słabych i mocnych stron. Nie sposób ocenić przedszkolaka poprzez pojedyncze wartościujące określenia: niedostatecznie, dostatecznie, dobrze, bardzo dobrze itp. Postawiono więc na holistyczne spojrzenie na małe dziecko, które ma zaowocować dostrzeżeniem, że jego rozwój przebiega wielotorowo i niekoniecznie harmonijnie. Takie myślenie pozwoli na skuteczniejsze przygotowanie malucha do szkoły, co stanowi podstawowe, choć niejedyne zadanie przedszkola.

Jak zatem opisać rozwój dziecka? W jaki sposób ująć zmiany? Jak przedstawić sukcesy malucha i zapowiedzi trudności? Odpowiedzią na te pytania może stać się karta obserwacji dziecka.

Regulacje prawne

Wielu nauczycieli pyta o to, czy muszą dokumentować obserwację dziecka. Odpowiedź brzmi „tak”, ale forma karty nie jest obowiązkowa. Ważne, by wychowawca potrafił w sposób czytelny i przejrzysty udokumentować zmiany zachodzące w przedszkolaku. Obowiązek ten wypływa przede wszystkim z podstawy programowej – jej wytyczne dotyczą nie tylko realizacji treści, ale także wywiązywania się z „zalecanych warunków i sposobów realizacji”.

Ważne!

Zgodnie z podstawą programową, „(…) zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji”. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w I klasie szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole – diagnozę przedszkolną. Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:

• rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je wspomagać w osiąganiu tej gotowości (odpowiednio do potrzeb), ,
• nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej,
• pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:

• systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych w przedszkolu,
• zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych tam wiadomości i umiejętności,
• informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na które natrafiają,
• zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci”.

Podstawa nie wskazuje zatem jednoznacznie, w jaki sposób nauczyciel ma dokumentować swoje obserwacje. W dokumencie tym zaznaczono jedynie, że powinien je czynić i zapisywać. Mają one określony cel:

• służą nauczycielowi do właściwego określania planu pracy dla każdego pojedynczego dziecka i całej grupy,
• są podstawą do komunikacji z rodzicami – obowiązek informowania rodziców o postępach ich pociech oraz dostrzeganych trudnościach,
• stanowią źródło informacji dla specjalistów zaangażowanych w pracę z dzieckiem: logopedy, psychologa, pedagoga itp.

Chaotyczne notatki w zeszycie nie sprostają takiemu zadaniu.