OPUBLIKOWANO: PAŹDZIERNIK 2011

ZAKTUALIZOWANO: WRZESIEŃ 2014

Karty obserwacji dziecka

Opracowała: Agnieszka Sakowicz, dyrektorka przedszkola niepublicznego

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.).

Reforma oświaty w zakresie edukacji przedszkolnej zmierza przede wszystkim w kierunku odejścia od oceniania dziecka na rzecz wspierania jego rozwoju – rozpoznania jego słabych i mocnych stron. Nie da się ocenić przedszkolaka poprzez pojedyncze wartościujące słowa: niedostatecznie, dostatecznie, dobrze, bardzo dobrze itp. Postawiono więc na holistyczne spojrzenie na małe dziecko, które ma zaowocować dostrzeżeniem faktu, że jego rozwój przebiega wielotorowo i niekoniecznie harmonijnie. Pozwoli to na skuteczniejsze przygotowanie malucha do szkoły, co jest podstawowym, choć nie jedynym zadaniem przedszkola.

Jak więc opisać rozwój dziecka? Jak ująć zmiany, by zauważyć sukcesy i zapowiedzi trudności? Odpowiedzią na te pytania stała się karta obserwacji dziecka. Cóż to takiego i komu służy – dziecku, nauczycielowi czy rodzicom? Niniejszy artykuł postara się rozwiać te wątpliwości.

Podstawa prawna

Wielu nauczycieli pyta: „Czy muszę prowadzić karty obserwacji dziecka?”. Odpowiedź brzmi „tak”, choć nie musi to być karta. Ważne, by wychowawca potrafił w sposób czytelny i przejrzysty udokumentować zmiany zachodzące w przedszkolaku. Obowiązek ten wypływa przede wszystkim z podstawy programowej – jej wytyczne to nie tylko realizacja treści, ale także wywiązywanie się z „zalecanych warunków i sposobów realizacji”. W odniesieniu do dokumentowania rozwoju dziecka są one następujące:

„Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:

1. rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb, wspomagać;
2. nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;
3. pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (…).

W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:

1. systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych tam wiadomości i umiejętności;
2. informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają;
3. zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci”.

Podstawa nie wskazuje zatem jednoznacznie, w jaki sposób nauczyciel ma dokumentować swoje obserwacje – zaznacza jedynie, że powinien je czynić i zapisywać. Mają one bowiem określony cel: