OPUBLIKOWANO: 4 SIERPNIA 2017

Wydalenie nauczyciela z zawodu

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189),
• Ustawa z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2000 r. Nr 19 poz. 239 ze zm.),
• Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy Karta nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2008 r. Nr 145 poz. 917),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.),
• Komunikat Nr 3 Ministra Finansów z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych wytycznych w zakresie samooceny kontroli zarządczej dla jednostek sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF z 2011 r. Nr 2 poz. 11).

Wydalenie z zawodu nauczycielskiego jest najcięższą z kar dyscyplinarnych przewidzianych w rozdziale 10 Karty nauczyciela. Należy jednak zauważyć, że samej odpowiedzialności dyscyplinarnej nie od zawsze podlegali wszyscy nauczyciele, do 5 kwietnia 2000 r. podlegali jej bowiem wyłącznie nauczyciele zatrudnieni na podstawie mianowania. Zmiana Karty nauczyciela z 18 lutego 2000 r. rozszerzyła zakres podmiotowy odpowiedzialności dyscyplinarnej na nauczycieli posiadających stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy – od tej pory odpowiedzialność ta dotyczyła więc nauczycieli na najwyższych stopniach awansu zawodowego, niezależnie od tego, czy byli oni zatrudnieni na podstawie umowy o pracę czy mianowania. Dopiero nowelizacja Karty nauczyciela z 25 lipca 2008 r. wprowadziła zasadę odpowiedzialności dyscyplinarnej wszystkich nauczycieli podlegających regulacjom tej pragmatyki, niezależnie od posiadanego stopnia awansu zawodowego oraz podstawy zatrudnienia.

Podstawa odpowiedzialności

Stosownie do treści art. 75 ust. 1 Karty nauczyciela nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6. Przepis ten wskazuje z kolei, że nauczyciel obowiązany jest:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
• kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Przepis ten wskazuje zatem przedmiotowy zakres odpowiedzialności nauczyciela, określając katalog obowiązków, których naruszenie skutkuje groźbą odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Zauważyć przy tym należy, że art. 76 Karty nauczyciela przewiduje możliwość wydalenia z zawodu nauczycielskiego za uchybienie godności zawodu nauczyciela. Posługując się pojęciem „godności zawodu”, Karta nauczyciela