OPUBLIKOWANO: CZERWIEC 2011

ZAKTUALIZOWANO: LISTOPAD 2014

Współpraca dyrektora przedszkola ze związkami zawodowymi

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79 poz. 854 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
• Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz 592 ze zm.).

Podstawowym aktem regulującym uprawnienia zakładowych organizacji związkowych jest Ustawa o związkach zawodowych. Zgodnie z art. 4 tej Ustawy, związki zawodowe reprezentują pracowników, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych. Przepis ten upoważnia związki zawodowe do występowania i podejmowania działań w interesie pracowników, przy czym zakres spraw, do których reprezentowania i obrony związki upoważniono, został niezwykle szeroko określony. Związkom zawodowym przyznana została jednocześnie wyłączność do reprezentowania interesów i praw pracowników w negocjacjach z pracodawcami, organami władzy i administracji państwowej i samorządu terytorialnego.

Uzupełnieniem przywołanego przepisu jest regulacja zawarta w art. 7 Ustawy, zgodnie z którym w zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkich pracowników niezależnie od ich przynależności związkowej. Co do zasady, również wyrażonej w tym przepisie, w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków, jednakże na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy. Podkreślić tu jednak należy, że obrona praw pracownika niezrzeszonego nie jest obowiązkiem związków zawodowych, bowiem użyte przez ustawodawcę sformułowanie „może podjąć się obrony” wskazuje jednoznacznie, że to do związku należy decyzja o podjęciu działań w sprawach dotyczących takiego pracownika.

Uprawnienia związków zawodowych nie wynikają jednakże wyłącznie z przepisów Ustawy związkowej, lecz również z regulacji zawartych w Karcie Nauczyciela czy Kodeksie pracy. Uprawnienia te są rozmaitego rodzaju, obejmują bowiem zarówno współpracę z dyrektorem przedszkola jako pracodawcą przy ustalaniu regulacji dotyczących organizacji pracy w przedszkolu, jak również udział związków zawodowych został wprost przewidziany w szeregu przepisów regulujących treść indywidualnych stosunków pracy zatrudnionych w przedszkolu nauczycieli.

Regulamin pracy

Podstawowym aktem regulującym organizację pracy w przedszkolu jest regulamin pracy. Stosownie do art. 104¹ § 1 kp., regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:

• organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały,
• systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy,
• termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia,
• obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,
• przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Regulamin pracy powinien zawierać informacje o karach stosowanych zgodnie z art. 108 kp. z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników.

Wprowadzenie regulaminu pracy jest obowiązkiem pracodawcy, którym w przedszkolu jest jego dyrektor. Stosownie do treści art. 104² § 1 kp.