OPUBLIKOWANO: KWIECIEŃ 2011
ZAKTUALIZOWANO: 28 KWIETNIA 2017
Organizacja i dokumentacja wycieczki
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2001 r. Nr 135 poz. 1516 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2014 r. poz. 1150),
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.),
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 128).
Nikogo nie trzeba przekonywać, że najlepszą metodą nauczania jest metoda osobistego doświadczania, bezpośredniego kontaktu z przyrodą lub innym obiektem poznania. Każdy nauczyciel wie, że wycieczka czy wyjście poza szkolne mury jest doskonałym sposobem na zdobywanie wiedzy i doświadczeń przez uczniów.
Niebawem rozpocznie się „sezon wycieczkowy”, warto zatem przypomnieć zasady organizacji szkolnych wyjazdów i wycieczek. Cele, jakie powinny przeświecać organizatorom różnorodnych form turystyki i krajoznawstwa, określa § 2 Rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. Warto zauważyć, że wycieczki służą nie tylko poznawaniu środowiska naturalnego czy upowszechnianiu zasad jego ochrony, ale również poszerzaniu wiedzy z różnych dziedzin życia gospodarczego, kulturalnego i społecznego. Turystyka pozwala poznawać tradycję, historię, obyczajowość, a także wspomaga proces wychowawczy, przeciwdziałając patologii społecznej. Niewątpliwie ważnym celem jest też upowszechnianie zdrowego trybu życia, podnoszenie sprawności fizycznej czy wreszcie poprawienie stanu zdrowia.
Zgodnie z Ustawą o systemie oświaty organizacja wycieczek czy wyjazdów należy do obowiązków placówek oświatowo-wychowawczych, stanowi bowiem element procesu dydaktyczno-wychowawczego, jest częścią programu wychowawczego szkoły. Ze względu na różnorodne formy Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki w § 4 wyróżnia:
- wycieczki przedmiotowe – inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów pokrewnych,
- wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych,
- imprezy krajoznawczo-turystyczne, np. biwaki, konkursy, turnieje,
- imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne, w których udział wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych, w tym posługiwania się specjalistycznym sprzętem,
- imprezy wyjazdowe – związane z realizacją programu nauczania, np. zielone szkoły, szkoły zimowe, szkoły ekologiczne.
Ponadto § 16 Rozporządzenia mówi o szczegółowych zasadach finansowania wycieczek i wyjazdów szkolnych. Zgodnie z nim: „Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki, w tym koszty przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek lub imprez, może być finansowana ze środków pozabudżetowych, a w szczególności:
- z odpłatności uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie,
- ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły,
- ze środków wypracowanych przez uczniów,
- ze środków przekazanych przez radę rodziców lub radę szkoły, a także osoby fizyczne i prawne”.
Najczęściej przyjmuje się finansowanie wycieczek przez samych uczestników, jednak często organizatorzy znajdują sponsorów, m.in. radę rodziców czy lokalnych przedsiębiorców – wówczas koszt jest znacznie niższy. Poza tym wycieczki coraz częściej są formą nagrody za miejsca w konkursach, turniejach, zawodach i innych.
Przystępując do organizacji wycieczki, zgodnie z § 5 Rozporządzenia, należy uwzględnić zainteresowania i potrzeby uczniów. Dlatego, planując wyjazd, należałoby przeprowadzić wśród uczniów ankietę lub inną formę diagnozy, która pozwoli wybrać właściwe miejsce wspólnego wyjazdu. Oczywiście propozycje uczniów należy skonsultować z rodzicami. Należy przy tym pamiętać, że miejsce wycieczki i jej forma muszą uwzględniać predyspozycje uczniów, ich sprawność fizyczną i stan zdrowia. Program wycieczki należy dostosować do wieku dzieci i młodzieży.
W miarę możliwości należy organizować takie wyjazdy w czasie wolnym od nauki, aczkolwiek nie ma tu reguły i przepisu prawnego, który zabraniałby wyjazdów w czasie trwania roku szkolnego i zajęć lekcyjnych.
