OPUBLIKOWANO: MARZEC 2012

ZAKTUALIZOWANO: LIPIEC 2014

Diagnoza przedszkolna – harmonogram, procedury, narzędzia

Opracowała: Jadwiga Pytlarczyk, specjalista w zakresie nadzoru pedagogicznego

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.),

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 97 poz. 624 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. z 2012 r. poz. 752).

Na temat obserwacji pedagogicznych oraz badania gotowości do nauki w szkole ukazało się już wiele publikacji i opracowań. Wciąż jednak rodzą się pytania, trwają dyskusje i pozostają wątpliwości.

Obserwacje pedagogiczne i diagnoza przedszkolna to w świetle Rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego dwa odrębne pojęcia i należy dobrze rozumieć ich istotę, procedurę postępowania i sposób wykorzystania wyników.

Pierwsze z nich, czyli obserwacje pedagogiczne oznacza rozpoznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci przez nauczycieli wychowania przedszkolnego. Istotą obserwacji jest ustalenie poziomu rozwoju, ocena tempa zmian, wykrywanie tendencji rozwojowych i określanie potrzeb oraz możliwości każdego wychowanka. Obserwacje pedagogiczne powinny dostarczyć pełnego opisu funkcji dziecka, próbować wyjaśnić obserwowane zjawiska oraz sformułować prognozy. Podstawowym celem tych działań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie:

• jakie dziecko jest?
• co potrafi?
• jakie posiada kompetencje?
• jakie ma potrzeby?

W procesie obserwacji umiejętności zawarte w podstawie programowej nie są wyznacznikiem badań. Obserwacje pozwalają na stwierdzenie, jakie dziecko jest i co potrafi, nawet jeśli te umiejętności wykraczają poza podstawę programową, a także dokumentowanie tych spostrzeżeń. Jest to proces ciągły, przeprowadzany na przestrzeni całego okresu pobytu dziecka w przedszkolu. Skutkiem dobrego poznania dzieci w przedszkolu jest dostosowanie działań nauczycieli do możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci. Jedną z zasad edukacji przedszkolnej (i nie tylko) jest przecież indywidualizacja procesu wspomagania i edukacji dzieci. Indywidualizacja oddziaływań polega na różnicowaniu wymagań w zależności od potrzeb i możliwości dziecka. Jest to szczególnie ważne w okresie przedszkolnym, kiedy różnice indywidualne pomiędzy dziećmi urodzonymi w tym samym roku mogą sięgać nawet kilku lat.

Drugie z pojęć, czyli diagnoza przedszkolna to analiza gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole. Dotyczy dzieci pięcioletnich i sześcioletnich przebywających w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkole oraz w innych formach wychowania przedszkolnego. Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc w udzieleniu dziecku pomocy, aby taką gotowość osiągnęło.

Do jakiej gotowości zmierzamy?