STAN PRAWNY NA 26 LISTOPADA 2025 

Zmiana procedury awansu zawodowego, wprowadzona 1 września 2022 r., wpłynęła nie tylko na zasady zdobywania kolejnych stopni, ale też na sposób oceniania pracy nauczycieli i dyrektorów, który został powiązany z nową procedurą. Uzyskanie odpowiedniej oceny jest konieczne do zdobycia stopni nauczyciela mianowanego (co najmniej ocena dobra) lub dyplomowanego (co najmniej ocena bardzo dobra), o czym mówią odpowiednio art. 9b ust. 1 pkt 3 oraz art. 9b ust. 1a pkt 3 Karty nauczyciela.

Ustalenia ogólne

Zgodnie z art. 6a ust. 1da KN dyrektor dokonuje oceny pracy nauczyciela:

• po upływie co najmniej 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, ale nie później niż w 11. miesiącu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, a jeżeli nauczyciel w trakcie pierwszych 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela zmienił miejsce zatrudnienia – oceny tej dokonuje się po upływie 3 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela w nowym miejscu zatrudnienia, jednak nie wcześniej niż po upływie 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, ale nie później niż w 12. miesiącu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
• w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
• w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela – w przypadkach, o których mowa w art. 9fa ust. 11 i 13 oraz art. 9g ust. 7b KN.

Jest to ocena dokonywana z inicjatywy samego dyrektora, co stanowi istotne zastrzeżenie, ponieważ Karta nauczyciela nadal przewiduje kilka podmiotów, które mogą się zwrócić o jej dokonanie.

Jak wskazuje art. 6a ust. 1db KN, w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy w trakcie odbywania przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela za okres dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jeżeli nauczyciel zmienił miejsce zatrudnienia:

• przed dokonaniem oceny pracy, o której mowa w ust. 1da pkt 1 – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy, o której mowa w ust. 1da pkt 1,
• po dokonaniu oceny pracy, o której mowa w ust. 1da pkt 1, ale przed dokonaniem oceny pracy, o której mowa w ust. 1da pkt 2 – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy, o której mowa w ust. 1da pkt 2,
• w okresie odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela – ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny pracy w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.

Oceny dokonuje się również przy zakończeniu stosunku pracy nauczyciela mianowanego. Stosownie do art. 6a ust. 1df KN w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej szkoły nauczyciela mianowanego dyrektor placówki dokonuje oceny za okres dotychczasowej pracy w szkole po uzyskaniu stopnia nauczyciela mianowanego w terminie nie dłuższym niż 30 dni roboczych od dnia odpowiednio rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub przeniesienia do innej placówki. Należy tu również przytoczyć art. 6a ust. 1dd i 1de KN, zgodnie z którymi oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się na jego wniosek, za okres ostatnich trzech lat pracy przed dokonaniem tej oceny, przy czym do okresu tego nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwających dłużej niż trzy miesiące. Jeżeli w tym okresie nauczyciel:

• przed podjęciem pracy w szkole był nauczycielem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1b i 1c oraz art. 9ca ust. 10 KN – oceny pracy nauczyciela, o którym mowa w ust. 1dd, dokonuje się za okres pracy w szkole, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy,
• zajmował stanowisko dyrektora szkoły, czasowo pełnił obowiązki dyrektora szkoły lub pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy, a w dniu dokonania oceny pracy nie zajmuje już stanowiska dyrektora szkoły, nie pełni czasowo obowiązków dyrektora szkoły lub nie pełni w zastępstwie obowiązków dyrektora szkoły – oceny pracy nauczyciela, o którym mowa w ust. 1dd, dokonuje się za okres pracy na stanowisku nauczyciela, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy.

Ważne!
O ile więc nauczyciela początkującego, ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela mianowanego, ocenia z własnej inicjatywy dyrektor, o tyle nauczyciel mianowany, który chce uzyskać stopień nauczyciela dyplomowanego, sam musi zwrócić się z wnioskiem o jej dokonanie.

Przedmiot oceny

Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 KN, według którego nauczyciel zobowiązany jest:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez jednostkę,
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
• doskonalić się zawodowo,
• kształcić i wychowywać uczniów w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Ocena nauczyciela, w myśl art. 42 ust. 2 KN, dotyczy również stopnia realizacji:

• zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz,
• innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów,
• zajęć i czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Ponadto ocenie podlega wykonywanie obowiązków z art. 5 Prawa oświatowego. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem ich godności osobistej.

W przypadku dyrektora natomiast ocenie podlegają obowiązki wynikające z przepisów ww. art. 6 KN, a także art. 7, stosownie do którego dyrektor jest odpowiedzialny za:

• dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły,
• realizację zadań zgodnie z uchwałami rady pedagogicznej i rady szkoły, podjętymi w ramach ich kompetencji stanowiących, oraz zarządzeniami organów nadzorujących, czyli kuratora i organu prowadzącego,
• tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów,
• zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym,